Iran mới đây đã lên tiếng chỉ trích châu Âu vì đã không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Tuyên bố này được đưa ra trước thềm cuộc đàm phán mới giữa Iran và các nước châu Âu tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Thỏa thuận hạt nhân năm 2015, được ký giữa Iran và các nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cùng với Đức, đặt ra các giới hạn đối với chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với quốc gia Trung Đông này.
Thỏa thuận hạt nhân đã sụp đổ vào năm 2018 khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt đối với Iran. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baqaei, chỉ trích các bên châu Âu đã sai lầm và tắc trách trong việc thực thi thỏa thuận hạt nhân. Phát biểu của ông Baqaei được đưa ra ngay trước cuộc họp giữa các quan chức Iran và đại diện của Anh, Pháp, Đức nhằm bàn thảo tương lai của thỏa thuận hạt nhân.
Ba cường quốc châu Âu đã đe dọa kích hoạt cơ chế ‘snapback’ của Liên hợp quốc – một quy trình có thể khôi phục lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran, với lý do Iran đã vi phạm cam kết hạt nhân. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế cho biết hiện tại Iran là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium tới mức 60%, cao hơn rất nhiều so với giới hạn 3,67% do thỏa thuận năm 2015 quy định.
Ông Baqaei khẳng định việc ba nước châu Âu kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc là ‘vô nghĩa, không thể biện minh và vô đạo đức’, lập luận rằng Iran chỉ bắt đầu giảm bớt việc tuân thủ cam kết sau khi các nước phương Tây không tuân thủ thỏa thuận. Về quan hệ với Mỹ, ông Baqaei tuyên bố Iran không có ý định đối thoại với Washington sau khi vòng đối thoại thứ sáu bị hủy do tình hình an ninh.
Bất chấp cáo buộc từ Mỹ và Israel rằng Iran đang âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân, Tehran nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự. Viễn cảnh khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 hiện đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh này, các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để tháo gỡ các vướng mắc và hồi sinh thỏa thuận hạt nhân.
Nhìn chung, tình hình xung quanh thỏa thuận hạt nhân Iran đang trở nên ngày càng phức tạp. Các bên liên quan đang đứng trước một ngã tư đường quan trọng, nơi mà những quyết định và hành động trong thời gian tới sẽ có tác động lớn đến tương lai của thỏa thuận và khu vực.
