Quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang đứng trước những thách thức lớn chưa từng có. Các chính sách của Washington và sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Nhật Bản đang phải đối mặt với sức ép kinh tế từ Washington, đặc biệt là sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế 25% lên tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 01.08 tới.
Thông báo này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại Tokyo, với Itsunori Onodera, thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, thẳng thắn tuyên bố nội dung lá thư là ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’ và bày tỏ sự ‘vô cùng phẫn nộ’. Động thái này không chỉ làm căng thẳng mối quan hệ kinh tế giữa hai nước mà còn đặt ra câu hỏi về tương lai của quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản.
Không chỉ dừng lại ở thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua ‘chuỗi đảo thứ hai’ – tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Nhật Bản đã phải chính thức lên tiếng phản đối và cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái Trung Quốc nếu xâm phạm không phận.
Mỹ cũng yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3.5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1.6%. Yêu cầu này đã gây báo động ở Tokyo và được xem là khó có thể biến mất. Điều này đặt ra một thách thức mới cho Nhật Bản trong việc cân bằng giữa mối quan hệ đồng minh với Mỹ và việc duy trì an ninh quốc gia.
Trong bối cảnh đó, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ. Những động thái này cho thấy Nhật Bản đang tích cực tìm kiếm các giải pháp để giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ và tăng cường vị thế của mình trong khu vực.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20.07 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài.
Nhật Bản hiện đang đứng trước một ngã tư đường, với nhiều thách thức về kinh tế, an ninh và chính trị. Mối quan hệ đồng minh với Mỹ sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của Nhật Bản. Tuy nhiên, với những áp lực ngày càng tăng từ Washington và Bắc Kinh, Tokyo sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc duy trì cân bằng và ổn định trong khu vực.
Trong bối cảnh hiện nay, Nhật Bản sẽ cần phải tăng cường khả năng tự vệ và mở rộng quan hệ hợp tác với các nước khác trong khu vực. Việc tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi và khả năng phục hồi mạng cũng sẽ giúp Nhật Bản nâng cao vị thế của mình trong lĩnh vực an ninh mạng.
Tuy nhiên, trước mắt, Nhật Bản sẽ cần phải xử lý cẩn thận mối quan hệ với Mỹ để tránh những hậu quả không mong muốn. Việc cân bằng giữa áp lực từ Washington và sự quyết đoán của Bắc Kinh sẽ đòi hỏi sự khéo léo và sáng suốt từ phía Tokyo.
Trong dài hạn, Nhật Bản sẽ cần phải đa dạng hóa quan hệ đồng minh và tăng cường vị thế của mình trong khu vực. Việc tăng cường hợp tác với các nước khác và nâng cao khả năng tự vệ sẽ giúp Nhật Bản giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ và tăng cường ổn định trong khu vực.
