Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có tỷ lệ nhiễm giun sán từ thực phẩm cao, một vấn đề đáng báo động do thói quen ẩm thực của người dân. Cụ thể, nhiều người có thói quen ăn gỏi cá, thịt sống, nội tạng động vật hoặc thực phẩm chưa được nấu chín kỹ. Theo báo cáo của Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, khoảng 33 triệu người Việt Nam nằm trong nhóm có nguy cơ nhiễm giun sán, với tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 20% đến 50% tùy theo khu vực.
Thói quen ăn sống, ăn tái tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ sức khỏe mà người trẻ thường chủ quan bỏ qua. Một số loại thực phẩm được xác định là tiềm ẩn nguy cơ cao nhiễm giun sán và ký sinh trùng, bao gồm: gan và mật động vật, lòng, phá lấu, tiết canh và máu sống, cá nước ngọt sống, thịt heo, bò tái, cua, tôm sống hoặc chưa nấu kỹ, thịt heo rừng hoặc thú hoang dã. Những thực phẩm này thường được tiêu thụ ở dạng sống hoặc chưa nấu chín kỹ, làm tăng nguy cơ nhiễm ký sinh trùng.
Các biểu hiện ban đầu khi nhiễm ký sinh trùng có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, sốt nhẹ, ngứa, mệt mỏi và chán ăn kéo dài. Trong trường hợp nặng, giun sán có thể gây tắc ruột hoặc các biến chứng nguy hiểm như viêm não. Do đó, việc nhận biết các triệu chứng và tìm kiếm sự giúp đỡ y tế kịp thời là rất quan trọng.
Khi nghi ngờ ăn phải thực phẩm nhiễm sán, mọi người cần giữ bình tĩnh, theo dõi kỹ biểu hiện cơ thể trong 24-72 giờ và đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm phân, máu tìm ký sinh trùng. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa xác định rõ loại ký sinh trùng, vì mỗi loại giun sán cần phác đồ điều trị khác nhau. Sự cẩn trọng và kiến thức về các biện pháp phòng ngừa có thể giúp ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng.
Để phòng ngừa các bệnh từ thực phẩm, bao gồm nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, mọi người cần tuân thủ 5 nguyên tắc sau của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): giữ vệ sinh sạch sẽ, tách riêng thực phẩm sống và chín, nấu chín kỹ thức ăn, giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, sử dụng nguyên liệu và nước an toàn. Việc áp dụng các nguyên tắc này vào đời sống hàng ngày có thể giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ nhiễm bệnh.
Việc nâng cao ý thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và tuân thủ các nguyên tắc trên là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình trước các mối nguy hiểm tiềm ẩn từ giun sán và ký sinh trùng. Bằng cách chủ động phòng ngừa và có kiến thức về các rủi ro, chúng ta có thể giảm thiểu khả năng mắc bệnh và đảm bảo sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu.
