Cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi đã được Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đưa ra gần đây. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế. Khi đối mặt với một người xưng công an, các em dễ hoảng loạn và làm theo yêu cầu của kẻ xấu.

Từ khoảng một tháng trở lại đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn.

Cũng theo vị chuyên gia, các đối tượng thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội. Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm…

Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên. https://antv.gov.vn

Là một chuyên gia trong lĩnh vực luật, luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Để biết thêm thông tin về phòng chống lừa đảo trực tuyến, vui lòng tham khảo tại https://chinhphu.vn

Thời gian gần đây, Công an thành phố Hồ Chí Minh đã triệt phá nhiều vụ ‘bắt cóc online’ – hình thức tội phạm mới và tinh vi. Nạn nhân bị các đối tượng xấu chi phối qua điện thoại và mạng internet mà không cần gặp mặt trực tiếp, dẫn đến tự cô lập và bị tống tiền. Xu hướng tội phạm này đang có tính chất tinh vi và nguy hiểm, đòi hỏi sự cảnh giác cao độ từ cộng đồng.

Thủ đoạn tinh vi của ‘bắt cóc online’

Ngày 24-7, một nam sinh viên ở phường Diên Hồng, quận 10, TP.HCM, nhận cuộc gọi từ người tự xưng là shipper. Ngay sau đó, đối tượng khác liên lạc qua Zalo, hù dọa nam sinh này liên quan đến việc buôn ma túy và rửa tiền, khiến em hoảng sợ nghe theo lời chúng. ‘Từ cuộc gọi video call gặp anh đội trưởng thì em được yêu cầu chuyển qua Zoom, và trong Zoom có 3 người gồm em và một anh được giới thiệu là bên công an, một anh bên viện kiểm sát khiến em càng tin những gì họ nói’, nam sinh kể lại.

Từ đó, chúng bắt nạn nhân chuyển tiền, sau đó điều khiển em từ phường Diên Hồng đi nhiều nơi, rồi đến nhà nghỉ thuộc xã Củ Chi. Tại đây, chúng lừa lấy tài khoản mạng xã hội và số điện thoại người thân để tống tiền 150 triệu đồng.

Với thủ đoạn tương tự, ngày 25-7, nữ sinh viên từ Khánh Hòa cũng bị đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan rửa tiền, yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để ‘chứng minh vô tội’. Các đối tượng điều nạn nhân đến khách sạn ở phường Hòa Hưng, buộc tự nhốt trong phòng.

‘Con tham gia cuộc gọi video call rồi một lát sau mấy chú đó nói cần kiểm tra cơ thể, nói con phải cởi hết đồ ra, hình như là có quay lại, vẫn là ở trong cuộc họp ở trong Zoom đó. Rồi sau đó mấy chú lấy video đó dọa bắt mẹ con gửi thêm tiền’, nữ sinh kể lại.

Giải cứu kịp thời

Vào tối 25-7, bà T. đến Công an phường Hòa Hưng trình báo về việc con gái là em Q. (sinh năm 2007) bị mất liên lạc, có dấu hiệu bị khống chế. Trước đó vài giờ, em Q. đang uống nước tại quán cà phê trên đường Hòa Hưng thì nhận điện thoại từ người lạ. Nghe xong, Q. đi đâu không rõ, sau đó mất liên lạc.

Một người liên lạc với bà T. bằng tài khoản Zalo của Q., cho biết đã bắt cóc con bà, chuẩn bị đưa qua Campuchia, yêu cầu chuyển tiền chuộc. Quá hoảng sợ, bà T. chuyển 17 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng của Q. Tiếp đó bà liên tiếp nhận cuộc gọi từ nhiều người lạ yêu cầu tiếp tục chuyển tiền, nên đến công an trình báo.

Theo Đội hình sự đặc nhiệm (Đội 2), Phòng cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hồ Chí Minh, đến 19h cùng ngày, lực lượng chức năng đã phát hiện em Q. đang ở một mình trong khách sạn trên đường Trần Văn Đang.

Làm việc với công an, nữ sinh cho biết nhận điện thoại từ người tự xưng là công an, nói thông tin cá nhân của Q. bị lộ, có người sử dụng để tạo tài khoản rửa tiền. Để chứng minh mình không liên quan tội phạm, Q. phải chuyển 150 triệu đồng. Do quá sợ hãi, Q. đã chuyển trước 10 triệu đồng. Đối tượng yêu cầu Q. phải giữ bí mật với mọi người, kể cả cha mẹ, phải di chuyển nhiều nơi, thuê khách sạn ở một mình.

Trung tá Nguyễn Hoàng Lâm, trưởng Công an phường Diên Hồng, cho biết: ‘Sau khi các vụ việc xảy ra, chúng tôi tổ chức tuyên truyền cho khu phố và các hệ thống chính trị trên địa bàn. Chính bản thân tôi cũng yêu cầu các trưởng khu phố, hệ thống chính trị cần tuyên truyền đây là thủ đoạn mới nhất của tội phạm’.

Cơ quan công an khuyến cáo học sinh, sinh viên cần thường xuyên cập nhật thông tin về các loại tội phạm trực tuyến, đồng thời nhà trường, gia đình phải quan tâm, hướng dẫn để các em có giải pháp đúng đắn khi gặp sự cố.

Dấu hiệu nhận biết của dạng thức lừa đảo ‘bắt cóc online’

Một thủ đoạn lừa đảo tinh vi đang gia tăng gần đây là gọi điện giả danh cơ quan chức năng để ‘bắt cóc online’ tinh thần nạn nhân. Các đối tượng thường tự xưng là công an, viện kiểm sát hoặc tòa án, thông báo rằng người nghe liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền.

Tiếp theo đó, chúng yêu cầu chuyển tiền để ‘chứng minh vô tội’ và đe dọa sẽ bắt giữ bí mật, không được thông báo cho gia đình hay người thân.

Thiếu tá Châu Thị Kim Ngọc, Phòng cảnh sát hình sự Công an TP.HCM, khuyến cáo: ‘Các em không làm gì sai thì không có gì phải sợ. Cơ quan công an không làm việc qua điện thoại, không yêu cầu chuyển khoản, không gửi lệnh bắt qua điện thoại. Hãy bình tĩnh, xử lý tự tin và báo ngay cho cơ quan công an gần nhất’.

Công an TP Hà Nội vừa phát đi cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới, được gọi là “bắt cóc online”, trong đó các đối tượng lừa đảo giả danh công an để đe dọa các học sinh, sinh viên và yêu cầu chuyển tiền chuộc. Mới đây, cơ quan chức năng đã giải cứu thành công một sinh viên năm nhất bị bắt cóc và yêu cầu chuộc 250 triệu đồng.

Sự việc bắt đầu khi sinh viên T., 18 tuổi, nhận được điện thoại từ một người lạ vào chiều ngày 26/7, nói rằng cậu đang liên quan đến một đường dây rửa tiền và yêu cầu tải ứng dụng ‘ZOOM WORKPLACE’. Sau đó, T. bị các đối tượng yêu cầu ra một khách sạn để làm việc và không được liên lạc với ai, đồng thời phải soạn một tin nhắn yêu cầu bố mẹ chuyển 250 triệu đồng. Lo sợ, T. đã làm theo yêu cầu.

Công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân cần cảnh giác và tuyên truyền cho người thân, bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ không gọi điện yêu cầu chuyển tiền hoặc cài đặt phần mềm để phục vụ điều tra, mà sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập . Nhà trường cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền và cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo cho học sinh, sinh viên, giúp họ nâng cao nhận thức và tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo.

Các chuyên gia an ninh mạng cũng khuyến cáo người dùng cần cẩn thận khi nhận được các cuộc gọi lạ, không cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền cho các đối tượng không rõ ràng. Nếu có nghi vấn, người dân nên liên hệ ngay với cơ quan công an để được hỗ trợ và hướng dẫn.

Trong thời gian gần đây, nhiều vụ lừa đảo qua điện thoại, mạng xã hội đã được báo cáo, khiến nhiều người mất tiền và tài sản. Do đó, việc nâng cao cảnh giác và có kiến thức về các thủ đoạn lừa đảo là rất quan trọng để bảo vệ bản thân và gia đình.

Một thủ đoạn lừa đảo mới đang nhắm vào những người trẻ tuổi, đặc biệt là học sinh, sinh viên trên cả nước. Kẻ lừa đảo giả mạo công an, tự xưng là cán bộ công an, gọi điện thông báo rằng nạn nhân dính líu đến vụ án nghiêm trọng như buôn bán ma túy, rửa tiền.

Sau đó, chúng yêu cầu nạn nhân tự dàn cảnh bị bắt cóc, gửi hình ảnh và video cho gia đình để đe dọa và ép buộc chuyển tiền. Cụ thể, cuối tháng 7, Công an phường Lý Thường Kiệt, tỉnh Ninh Bình, đã nhận được tin báo của gia đình anh Đặng về việc con gái 18 tuổi đang bị bắt cóc.

Kẻ lạ mặt yêu cầu chuyển khoản ngay 300 triệu đồng. Tuy nhiên, sau hơn hai giờ lần theo manh mối, cảnh sát đã phát hiện con gái anh Đặng đang tự giam mình trong một nhà nghỉ ở phường Kim Bảng.

Thủ đoạn lừa đảo này không chỉ diễn ra ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới. Tại Australia, cảnh sát đã ghi nhận có 1.172 vụ ‘bắt cóc online’ vào năm 2019. Tại Mỹ, FBI đã phát giác kiểu lừa đảo này từ những năm 2010.

Để tránh trở thành nạn nhân của thủ đoạn lừa đảo này, người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên cần tự trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo và cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất nếu gặp phải tình huống tương tự.

Bên cạnh đó, cơ quan công an cũng khuyến cáo người dân tuyệt đối không gọi điện yêu cầu người dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng hoặc cài đặt phần mềm để phục vụ điều tra như lời kẻ gian dụ dỗ. Trong quá trình điều tra, cảnh sát gặp nhiều khó khăn do kẻ lừa đảo sử dụng ứng dụng nhắn tin được mã hóa, kỹ thuật thay đổi số điện thoại.

Do đó, việc phòng ngừa và nâng cao cảnh giác là rất quan trọng. Kẻ lừa đảo thường nhắm vào những người trẻ tuổi ít kinh nghiệm sống, ít va vấp xã hội. Chúng lợi dụng tâm lý sợ hãi và tạo ra những tình huống giả để ép buộc nạn nhân chuyển tiền.

C02 Bộ Công an đã cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo này và khuyến cáo người dân cần cẩn thận khi nhận được cuộc gọi từ người lạ, đặc biệt là khi có yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Người dân cần tỉnh táo và không mắc bẫy của kẻ lừa đảo. Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ với Bộ Công an Việt Nam hoặc Cục Cảnh sát Hình sự.

Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hồ Chí Minh vừa phát đi cảnh báo về một thủ đoạn lừa đảo mới được gọi là ‘bắt cóc online’, nhắm vào nhóm học sinh, sinh viên và những người có trình độ. Theo đó, các đối tượng lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua các tin nhắn, cuộc gọi hoặc video call, tự xưng là cán bộ Công an đang xử lý một vụ án có liên quan đến nạn nhân.

Quá trình thực hiện lừa đảo diễn ra một cách tinh vi khi các đối tượng yêu cầu nạn nhân ‘hợp tác điều tra’ bằng cách rời khỏi nơi ở, đến thuê một phòng khách sạn hay nhà nghỉ và ở yên một chỗ. Tiếp đến, chúng chiếm đoạt tài khoản Zalo, Facebook và yêu cầu nạn nhân không nghe điện thoại, không liên lạc với bất kỳ ai, kể cả người thân.

Sau khi bị cô lập hoàn toàn, nạn nhân sẽ làm theo mọi chỉ dẫn của kẻ lừa đảo. Chúng điều khiển từ xa, yêu cầu nạn nhân thực hiện các hành vi phục vụ cho âm mưu đòi tiền chuộc từ gia đình. Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hồ Chí Minh, cho biết cơ quan chức năng muốn nhấn mạnh rằng Công an không làm việc qua mạng xã hội, cũng không yêu cầu công dân chuyển tiền để phục vụ điều tra.

Nếu ai đó nhận được điện thoại mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, yêu cầu cài phần mềm, chuyển tiền, thuê khách sạn…, thì chắc chắn đó là hành vi lừa đảo. Do đó, học sinh, sinh viên và người trẻ cần trang bị cho mình kỹ năng nhận diện những chiêu trò lừa đảo và cảnh giác cao độ trước mọi yêu cầu bất thường qua mạng.

Trong vài tháng gần đây, cơ quan Công an đã phát hiện và giải cứu nhiều vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’. Điều đáng chú ý là phần lớn nạn nhân là sinh viên các trường đại học, cao đẳng, những người có trình độ, sử dụng công nghệ thành thạo nhưng lại thiếu kỹ năng phản ứng trước các hành vi lừa đảo không phải là mới.

Cụ thể, vào ngày 5/7, một sinh viên L.T.K.Y. (sinh năm 2004) nhận được cuộc gọi điện thoại tự xưng là nhân viên giao hàng Shopee yêu cầu kết bạn Zalo. Sau đó, một người mặc sắc phục Công an gọi video vào Zalo, nói Y. liên quan đến đường dây ma túy và rửa tiền. Người này yêu cầu Y. cài phần mềm ‘Zoom Workplace’ và đăng nhập theo mã riêng để ‘làm việc nội bộ’. Trong quá trình ‘làm việc’, các đối tượng biết Y. muốn đi du học Mỹ nên yêu cầu em chuyển khoản tổng cộng hơn 800 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng chúng chỉ định để ‘chứng minh tài chính’.

Trước đó, vào ngày 11/5, Phòng Cảnh sát hình sự đã giải cứu một nam sinh (sinh năm 2007) cũng bị ‘bắt cóc online’ tại một khách sạn; gia đình em đã chuyển khoản 200 triệu đồng cho nhóm lừa đảo để chuộc. Ngày 26/6, Phòng Cảnh sát hình sự cũng giải cứu một nam sinh (sinh năm 2006); em này đã chuyển khoản 51 triệu đồng đến tài khoản ngân hàng do nhóm lừa đảo chỉ định trước khi được giải cứu.

Chuyên gia cảnh sát hình sự khuyến cáo người dân cần tỉnh táo và cẩn trọng khi nhận được các cuộc gọi lạ, đặc biệt là những yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Người dân nên trực tiếp đến cơ quan Công an để được hỗ trợ và giải quyết khi gặp phải các tình huống tương tự.