Chính phủ Syria đã đánh giá sai phản ứng của Israel khi quyết định điều động quân đội đến miền nam, sau khi tin tưởng vào thông điệp của Mỹ về việc Syria nên được điều hành bởi một nhà nước tập trung. Sai lầm này đã dẫn đến một loạt các cuộc không kích của Israel vào các binh sĩ Syria và thủ đô Damascus vào ngày 16 tháng 7.

Theo các nguồn thạo tin, bao gồm giới chức chính trị và quân sự Syria, cùng các nhà ngoại giao và nguồn tin an ninh khu vực, Damascus tin rằng đã được ‘bật đèn xanh’ từ cả Mỹ lẫn Israel về việc điều động lực lượng xuống miền nam. Tuy nhiên, Israel đã cảnh báo trong nhiều tháng về việc không nên tiến hành điều này. Thông điệp của Đặc phái viên Mỹ về Syria Thomas Barrack, kêu gọi Syria được quản lý tập trung như một quốc gia thống nhất, đã góp phần vào sự hiểu lầm này.

Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Mỹ ủng hộ thống nhất lãnh thổ Syria và nhà nước Syria có nghĩa vụ bảo vệ tất cả người dân Syria. Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Syria lại phủ nhận rằng các phát biểu của ông Barrack đã ảnh hưởng đến quyết định triển khai quân đội. Thay vào đó, quyết định này được đưa ra dựa trên ‘các cân nhắc hoàn toàn mang tính quốc gia’ và nhằm mục đích ‘chấm dứt đổ máu, bảo vệ dân thường và ngăn chặn leo thang xung đột dân sự’.

Căng thẳng leo thang khi quân chính phủ Syria đụng độ với lực lượng dân quân người Druze, và sau đó Israel thực hiện các cuộc không kích vào thủ đô Damascus của Syria với lý do bảo vệ nhóm người này. Phía Israel tuyên bố muốn bảo vệ cộng đồng người Druze ở Syria và duy trì các khu vực phía nam Syria gần biên giới Israel được phi quân sự hóa.

Số người thiệt mạng trong xung đột đã lên tới hơn 700 người, bao gồm cả người dân thường, binh sĩ chính phủ và các chiến binh. Tổ chức Di cư quốc tế ước tính hơn 79.300 người đã phải di dời do cuộc xung đột này. Mỹ và một số bên khác đã can thiệp ngoại giao để đảm bảo một lệnh ngừng bắn vào tối 16 tháng 7.

Lãnh đạo Syria Ahmed al-Sharaa đã cam kết sẽ truy cứu trách nhiệm những kẻ gây ra các hành vi vi phạm đối với người Druze. Thông tin xung đột Syria cho thấy tình hình vẫn còn rất phức tạp và cần được theo dõi chặt chẽ.

Ngày 19/7, một lệnh ngừng bắn toàn diện và ngay lập tức đã được Phủ tổng thống Syria ban hành. Mục đích của lệnh ngừng bắn này là chấm dứt gần một tuần xung đột đẫm máu giữa cộng đồng Bedouin theo Hồi giáo dòng Sunni và người Druze tại tỉnh Sweida, miền nam Syria. Tuyên bố ngừng bắn được đưa ra sau khi các bên đạt được thỏa thuận do Mỹ tiến hành đàm phán, có sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan.

Lực lượng an ninh của Syria bắt đầu được triển khai đến tỉnh Sweida với nhiệm vụ chính là bảo vệ thường dân và nhanh chóng đưa tình hình hỗn loạn tại đây trở lại bình thường. Sự can thiệp của lực lượng an ninh nhằm đảm bảo an ninh và ổn định cho khu vực, đồng thời hỗ trợ trong việc phân tích và giải quyết nguyên nhân sâu xa của xung đột.

Tuy nhiên, tình hình nhân đạo tại tỉnh Sweida vẫn đang ở mức báo động. Thống kê cho thấy hơn 700 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người khác buộc phải di dời do xung đột. Tình trạng khẩn cấp tại các cơ sở y tế đang được ghi nhận khi số lượng bệnh nhân vượt quá khả năng tiếp nhận. Hơn nữa, việc mất điện trong thời gian dài gây ra nhiều khó khăn trong việc bảo quản thi thể tại các nhà xác vốn đã quá tải.

Các nỗ lực của cộng đồng quốc tế và các tổ chức nhân đạo đang tập trung vào việc hỗ trợ Syria giải quyết khủng hoảng nhân đạo và thiết lập lại hòa bình trong khu vực. Thông tin về triển vọng dài hạn của tình hình tại Sweida và khả năng phục hồi sau những tổn thất hiện vẫn chưa được xác định.

Israel tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công vào Syria, bất chấp những nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy quá trình bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia. Các hành động này diễn ra trong bối cảnh chính phủ mới tại Syria thể hiện thái độ thù địch với Cộng hòa Hồi giáo Iran, một đối thủ chiến lược của Israel.

Quân đội Syria đã tiến vào thành trì của cộng đồng người Druze ở miền Nam Syria, gây ra nỗi lo ngại về một cuộc tấn công vào các nhóm thiểu số. Điều này đã thúc đẩy Israel thực hiện các cuộc tấn công vào lực lượng của chính phủ Syria. Các cuộc đụng độ đã nổ ra giữa lực lượng Druze và các bộ lạc Bedouin ở thành phố Suwayda, miền Nam Syria, khiến 30 người chết và hàng chục người bị thương. Chính phủ Syria đã can thiệp, và 18 binh sĩ đã tử vong. Các lực lượng Hồi giáo đồng minh của chính quyền Syria đã tham gia vào trận chiến này, khiến cộng đồng Druze lo ngại về tương lai của họ.

Israel đã cam kết bảo vệ cộng đồng Druze ở Syria và đã mở một loạt các cuộc tấn công mới vào các lực lượng chính phủ Syria. Quân đội Israel cho biết họ đã tấn công vào “các xe quân sự thuộc về lực lượng của chế độ Syria ở khu vực Suwayda, miền Nam Syria”. Bộ Ngoại giao Syria đã lên án các cuộc tấn công của Israel, gọi đây là “sự vi phạm chủ quyền Cộng hòa Arab Syria” và “can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền”.

Israel đã giúp đỡ cộng đồng Druze vì lý do lịch sử và tôn giáo. Người Druze là một nhóm Arab khoảng một triệu người, chủ yếu sống ở Syria, Lebanon và Israel. Tại Syria, cộng đồng Druze tập trung quanh 3 tỉnh chính gần với Cao nguyên Golan do Israel kiểm soát ở miền Nam nước này. Mối quan hệ giữa Israel và Syria rất chằng chéo và phức tạp.

Kể từ khi chính quyền Assad củng cố quyền lực tại Syria, Israel đã vừa kiểm soát thêm lãnh thổ Syria vừa liên tục tấn công vào đây, với mục đích được họ tuyên bố là ngăn ngừa sự hồi sinh của những năng lực quân sự có thể đe dọa an ninh của Israel. Dù tấn công liên tục vào lãnh thổ Syria, Israel vẫn tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp và gián tiếp với chính phủ mới tại Syria.

Với sự xuất hiện của một chính phủ mới tại Syria có thái độ thù địch với Iran, Israel vẫn tiếp tục oanh tạc Syria bất chấp nỗ lực của Mỹ nhằm bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia. Những diễn biến gần đây cho thấy tình hình khu vực vẫn còn nhiều bất ổn và phức tạp, với nhiều bên tham gia và nhiều lợi ích đối lập.

Trong bối cảnh này, cộng đồng quốc tế đang theo dõi sát sao tình hình tại Syria và khu vực, hy vọng tìm được giải pháp hòa bình và ổn định cho các bên liên quan. Tuy nhiên, với những hành động mới nhất của Israel và phản ứng của Syria, dường như còn nhiều thách thức trên con đường đạt được mục tiêu đó.