Béo phì ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm, và trường hợp của bé trai Tâm, 15 tuổi, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội là một ví dụ điển hình. Trong vòng nửa năm, Tâm đã tăng hơn 10 kg và được chẩn đoán béo phì độ một, cùng với các vấn đề sức khỏe liên quan như rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ.

Khi đến khám, Tâm có chiều cao 1,58 m và cân nặng hơn 77 kg, với lượng mỡ nội tạng lên tới 150 cm2, vượt quá ngưỡng an toàn là dưới 100 cm2. TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, đã chỉ ra rằng Tâm có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng nếu không điều trị tích cực, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng sống, tuổi thọ và sức khỏe sinh sản sau này.

Theo bác sĩ Ngọc, mỡ thừa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng cơ – xương – khớp mà còn tăng nguy cơ thoái hóa sớm và giảm linh hoạt khi vận động. Hơn nữa, mỡ nội tạng vượt ngưỡng an toàn đồng nghĩa với việc cơ thể đang trong trạng thái viêm mạn tính âm thầm, dễ dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, kháng insulin – yếu tố gây đái tháo đường type 2. Việc tích tụ mỡ trong gan cũng là dấu hiệu sớm cảnh báo suy giảm chức năng gan.

Tâm đã được điều trị theo mô hình đa chuyên khoa cá thể hóa, bao gồm sử dụng thuốc tiêm giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát glucose máu, giảm mỡ nội tạng. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định thêm thuốc cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát glucose máu, ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Cùng với điều trị bằng thuốc, chuyên viên cũng hướng dẫn Tâm về chế độ ăn uống thâm hụt calo nhưng không thiếu chất và tránh ảnh hưởng đến sự phát triển. Tâm cần giảm tiêu thụ tinh bột hấp thu nhanh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, đạm nạc và giảm tối đa chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều đường. Đồng thời, Tâm cũng được chỉ định tập luyện tăng dần theo sự thích nghi của cơ thể để thúc đẩy trao đổi chất.

Sau gần một tháng điều trị béo phì, Tâm đã giảm 6 kg, chỉ số BMI giảm từ 31 xuống 28,5, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm song không bị mất cơ hay mất nước, chỉ số glucose trong máu cũng cải thiện.

Theo bác sĩ Ngọc, mô hình điều trị đa chuyên khoa cá thể hóa không chỉ giúp Tâm giảm cân bền vững mà còn điều trị các rối loạn chuyển hóa đi kèm, ngăn nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm từ khi còn rất trẻ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu có biểu hiện như tăng cân nhanh, mệt mỏi, ngại vận động. Phụ huynh không nên tự ý cho con dùng thuốc giảm cân hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, tập luyện khắc nghiệt, vì những biện pháp này có thể gây rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, làm tăng nguy cơ thiếu hụt vi chất, suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, mất khối cơ…

Một cô gái 16 tuổi tại Trung Quốc vừa trải qua một cơn ác mộng về sức khỏe sau khi thực hiện chế độ ăn kiêng cực đoan để giảm cân. Mei, người sống tại tỉnh Hồ Nam, đã áp dụng một chế độ ăn uống rất hạn chế trong vòng hai tuần với hy vọng có thể mặc vừa một chiếc váy mới mua cho dịp sinh nhật.

Chế độ ăn kiêng của Mei bao gồm việc chỉ ăn một lượng nhỏ rau xanh và sử dụng thuốc xổ với mục đích giảm cân nhanh chóng. Tuy nhiên, việc cắt giảm gần như toàn bộ chất dinh dưỡng cần thiết kết hợp với việc sử dụng thuốc xổ đã dẫn đến tình trạng suy kiệt nghiêm trọng cho cơ thể của cô. Mei bắt đầu cảm thấy các triệu chứng như tay chân rã rời và khó thở. Nhận thấy tình trạng nguy kịch của con gái, gia đình đã nhanh chóng đưa Mei vào bệnh viện.

Các xét nghiệm y tế cho thấy nồng độ kali trong máu của Mei đã giảm xuống mức đáng báo động. Đây là một biến chứng thường gặp ở những người không ăn uống cân đối hoặc bị mất nước trong thời gian dài. Để cứu tính mạng cho Mei, các bác sĩ đã phải tiến hành một ca cấp cứu kéo dài tới 12 giờ.

Trường hợp của Mei không phải là trường hợp đầu tiên tại Trung Quốc. Trước đó, một nữ sinh 18 tuổi tại Thượng Hải cũng phải nhập viện vì tình trạng kiệt sức. Chế độ ăn uống của cô trong nhiều ngày chỉ bao gồm nước lọc và hai lát dưa chuột mỗi ngày. Hậu quả là cô bị tụt huyết áp và rối loạn nhịp tim, và cần phải truyền dịch liên tục trong vài ngày để phục hồi sức khỏe.

Các chuyên gia y tế lên tiếng về vấn đề này, cho rằng việc giảm cân không nên dựa vào việc nhịn ăn hoặc các biện pháp cực đoan khác. Thay vào đó, người trẻ nên tập trung vào việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối và đủ chất, kết hợp với việc vận động thể chất phù hợp và nghỉ ngơi hợp lý. Quá trình giảm cân nên diễn ra từ từ, dưới sự giám sát của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ nếu cần thiết. Mục tiêu không chỉ là giảm cân mà còn là đảm bảo sức khỏe tổng thể và sự bền vững lâu dài.