Trong thời đại số, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Đặc biệt, đối với phụ nữ, mạng xã hội không chỉ là một công cụ giải trí mà còn là một phương tiện hữu ích giúp họ kết nối, chia sẻ và tìm kiếm thông tin hữu ích. Nhiều chị em đã biết cách tận dụng mạng xã hội để giữ ‘lửa’ tổ ấm, gắn kết tình cảm gia đình và vun đắp hạnh phúc.

Chị Thanh Hoàng, ở phường Cái Răng, là một ví dụ điển hình. Sau khi mất việc do công ty kinh doanh thua lỗ, chị Hoàng đã trở thành bà nội trợ toàn thời gian. Tuy nhiên, chị không để cuộc sống của mình trở nên nhàm chán. Thay vào đó, chị đã lên mạng xã hội để tìm kiếm cơ hội việc làm và học hỏi kinh nghiệm. Chị đã tham gia vào các nhóm, hội làm bánh để học tập kinh nghiệm và dành thời gian tự học làm bánh theo những clip trên Youtube. Chị Hoàng cũng đã mạnh dạn bán bánh online tại nhà sau thời gian tích lũy kiến thức. Chị thường đăng bán bánh trên trang cá nhân và bán trên các hội nhóm, ShopeeFood… Nhờ đó, khách hàng biết đến mình nhiều hơn, việc kinh doanh thuận lợi hơn. Chị Hoàng chia sẻ rằng, nhờ tận dụng lợi thế mạng xã hội mà cuộc sống của chị có nhiều thay đổi tích cực. Ngoài ra, mạng xã hội cũng giúp chị Hoàng kết bạn với những chị em nội trợ khác, được học hỏi nhiều điều hay trong việc nuôi dạy con cái, chăm sóc gia đình…

Chị Bảo Trân, ở phường Ninh Kiều, cũng có trải nghiệm tương tự. Chị Trân thường lướt mạng xã hội sau khi hoàn tất công việc ở cửa hàng kinh doanh, sửa chữa điện thoại và lo chu toàn việc cơm nước cho chồng con. Chị Trân chia sẻ rằng, mạng xã hội là phương tiện hữu ích giúp chị kết nối với bạn bè, tham gia vào các nhóm cộng đồng trực tuyến liên quan đến việc nấu ăn ngon, chăm sóc tổ ấm, trang trí nhà cửa, làm đẹp… Nhờ đó, chị cập nhật nhiều kiến thức bổ ích để chăm sóc bản thân và gia đình tốt hơn. Mạng xã hội cũng giúp chị Trân học được cách chế biến nhiều món ăn mới lạ để vào bếp trổ tài cho chồng con thưởng thức. Chị còn tận dụng các chương trình học tập sinh động trên mạng để kèm cặp con học tập; hướng dẫn, kiểm soát và đồng hành cùng con trong quá trình học tập để giúp con sử dụng điện thoại một cách an toàn và hiệu quả.

Đối với chị Huỳnh Như, ở phường Ninh Kiều, mạng xã hội là phương tiện giúp các thành viên trong gia đình kết nối tình cảm. Chị Như kể rằng, công việc kinh doanh của chồng chị phải đi công tác thường xuyên, có khi vắng nhà hàng tuần liền. Chị Như đã lập nhóm Zalo riêng của gia đình với tên ‘Nhà của Bi Bo’. Nhờ có nhóm Zalo này, các thành viên trong gia đình thường xuyên hỏi han, chia sẻ với nhau những chuyện vui buồn trong cuộc sống. Chính sự quan tâm lẫn nhau từ những điều nhỏ như thế giúp các thành viên trong gia đình chị Như thêm gắn kết, thương yêu nhau hơn.

Trong thời đại 4.0, phụ nữ dễ dàng cập nhật tri thức, khẳng định bản thân và nâng cao chất lượng cuộc sống với chiếc điện thoại thông minh. Việc sử dụng mạng xã hội đúng cách, đúng mục đích, không chỉ giúp nhiều chị em mở rộng cơ hội tiếp cận nguồn thông tin, tri thức mà còn góp phần gắn kết tình cảm, giữ ‘lửa’ cho tổ ấm, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc.

Cảnh báo về tấn công mạng: Tập tin lạ và nâng cao ý thức bảo mật

Ngày 12/6, một chủ thương hiệu túi xách nổi tiếng, N.N, đã nhận được một tập tin nén định dạng .RAR từ một người lạ qua ứng dụng Zalo. Người gửi tự xưng là khách hàng có nhu cầu mua sỉ và yêu cầu mở tập tin ngay để xem nội dung. Tuy nhiên, hành động mở tập tin này đã trở thành bước đầu tiên trong chuỗi sự kiện kéo dài và gây ra nhiều thiệt hại về tài chính và tinh thần cho N.N.

Ban đầu, khi mở tập tin, hệ thống báo lỗi và không hiển thị gì cả. N.N đã tắt đi và định để hôm sau kiểm tra lại. Tuy nhiên, chính cú nhấp chuột đó đã cho phép kẻ gian cài đặt mã độc vào máy tính của cô. Kẻ tấn công đã âm thầm chiếm quyền kiểm soát toàn bộ thiết bị của N.N mà không để lại bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Trong 7 ngày tiếp theo, N.N vẫn làm việc bình thường. Tuy nhiên, các thao tác đăng nhập, bao gồm cả cookie, ID và thông tin bảo mật, đều bị theo dõi và ghi lại. Việc để máy tính hoạt động liên tục, không tắt sau giờ làm, cũng tạo điều kiện thuận lợi cho kẻ tấn công có thời gian truy cập và thao tác không ngừng.

Đến ngày 19/6, kẻ tấn công bắt đầu hành động. Họ chiếm quyền Facebook cá nhân của N.N và vô hiệu hóa không thể khôi phục. Đồng thời, họ mất quyền quản lý Business Manager trên Meta, dẫn đến thất thoát tài sản kinh doanh gồm fanpage chính cùng các tài khoản quảng cáo liên kết và tài khoản Instagram.

Về mặt tài chính, do kết nối thẻ tín dụng với tài khoản quảng cáo, kẻ tấn công đã gắn chiến dịch quảng cáo ảo và trừ tiền trực tiếp từ thẻ. Nền tảng Meta không yêu cầu OTP cho mỗi giao dịch, tạo kẽ hở cho hành vi này.

N.N hoàn toàn không biết mình đã bị tấn công máy tính cho đến khi hàng loạt thiệt hại xảy ra dồn dập vào ngày 19/6. Cảm giác hoang mang bao trùm khi nạn nhân tin rằng bản thân đã thiết lập bảo mật hai lớp đầy đủ và sử dụng mật khẩu phức tạp.

Mãi đến tối ngày 21/6, sau khi nhớ lại tình huống kỳ lạ hôm 12/6 và nhờ một người bạn kiểm tra tập tin ‘báo giá’, sự thật mới được phơi bày. Đó chính là một tập tin chứa mã độc, đã giúp kẻ tấn công cài đặt phần mềm điều khiển từ xa và theo dõi mọi hoạt động trong suốt bảy ngày trước khi ra tay.

Theo N.N, điều khiến cô kiệt quệ nhất không chỉ là tài chính mà là tổn thất tinh thần trong suốt hơn một tháng cố gắng vực dậy sau biến cố. Toàn bộ hệ thống kinh doanh, từ fanpage, tài khoản quảng cáo đến kênh Instagram đều bị sập đột ngột, buộc cô phải bắt đầu lại gần như từ con số 0.

Quá trình liên hệ với Meta để khôi phục tài khoản cũng là một hành trình đầy thử thách. N.N chia sẻ hầu hết các biểu mẫu hỗ trợ của Meta đều được xử lý tự động bằng AI, khiến tỷ lệ được con người thật sự phản hồi là rất thấp.

Dưới góc độ kỹ thuật, ông Ngô Tuấn Anh – Tổng giám đốc Công ty An ninh mạng SCS cho biết hình thức lừa gửi các tập tin nén để chiếm đoạt tài khoản khá phổ biến. Kẻ lừa đảo đã lợi dụng lỗ hổng trên phần mềm giải nén WinRAR của nạn nhân, vốn chưa được cập nhật bản vá.

Khi nghi ngờ trở thành nạn nhân của kẻ tấn công, chuyên gia khuyến nghị hành động nhanh chóng để giảm thiểu thiệt hại tối đa. Điều đầu tiên cần làm là ngắt kết nối mạng của máy tính vừa thao tác. Đồng thời, người dùng cần đổi ngay tất cả mật khẩu tài khoản mạng xã hội, email, dịch vụ ngân hàng trực tuyến và thiết lập bảo mật hai yếu tố (2FA).

N.N cũng đưa ra lời khuyên cho mọi người nên cảnh giác với tập tin lạ, tách bạch tài khoản cá nhân và kinh doanh, không đăng nhập tài khoản quan trọng trên máy tính công cộng, mạng hay thiết bị lạ, sao lưu định kỳ tài liệu và luôn có tài khoản dự phòng để có thể làm quản trị viên thay thế trong trường hợp khẩn cấp.