Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’, lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã liên tục được ghi nhận, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Sự gia tăng của các vụ việc này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc tăng cường bảo vệ trẻ em trong không gian mạng.

Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh. Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục, nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với cái mới, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này làm cho các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường, Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. Do đó, việc trang bị kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo cho trẻ em trở nên vô cùng quan trọng.

Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống của Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu, kiên nhẫn lắng nghe là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Một số chương trình giáo dục trực tuyến cũng có thể giúp nâng cao nhận thức và kỹ năng của trẻ em trong việc bảo vệ mình trong không gian mạng.

Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến. Các biện pháp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng đã được UNICEF và các tổ chức khác đề xuất, bao gồm việc tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức về an toàn mạng cho trẻ em và phụ huynh.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng sẽ giúp tạo ra một môi trường an toàn cho trẻ em phát triển trong thời đại số.

Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai các hoạt động nhằm chăm lo cho thế hệ công dân trẻ, không chỉ về thể chất mà còn cả tinh thần. Tuy nhiên, vẫn còn một số trẻ em gặp phải vấn đề về tâm lý và kỹ năng giao tiếp xã hội, gây ảnh hưởng đến quá trình học tập và phát triển bản thân. Các em học sinh đang mong muốn lãnh đạo thành phố thực hiện nhiều giải pháp để chăm sóc thế hệ tương lai của đất nước.

Các học sinh đề xuất rằng việc đưa nội dung sức khỏe tinh thần vào chương trình môn học kỹ năng sống là điều cần thiết. Bên cạnh đó, tổ chức các buổi chuyên đề về sức khỏe tinh thần định kỳ và mời chuyên gia tâm lý đến chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn học sinh các phương pháp thư giãn sau giờ học cũng là một giải pháp được nhiều em học sinh ủng hộ.

Một số học sinh cũng đề xuất việc thành lập phòng tâm lý học đường tại các trường học và phát huy vai trò của các thầy cô có chuyên môn về tâm lý trong việc giải quyết những vấn đề tâm lý của học sinh. Qua đó, giúp các em có không gian an toàn để chia sẻ và giải quyết vấn đề.

Một số học sinh khác cho rằng, việc thiết lập tổng đài tư vấn tâm lý miễn phí dành cho thanh thiếu niên với đội ngũ chuyên gia tâm lý có chuyên môn là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp cung cấp sự hỗ trợ kịp thời và giúp thanh thiếu niên vượt qua các khó khăn về cảm xúc và tâm lý.

Các em học sinh cũng đề xuất đưa nội dung giáo dục giới tính trở thành nội dung thường xuyên và chính thức trong chương trình kỹ năng sống ở bậc trung học cơ sở. Chương trình này cần được thiết kế phù hợp với từng độ tuổi và giai đoạn phát triển của các em.

Một số học sinh chia sẻ, mong muốn được tạo thành một “vòng tròn an toàn” cho thiếu niên, nơi các bạn có thể tìm đến hỏi han, chia sẻ và được định hướng đúng đắn. Qua đó, các em có thể phát triển một cách toàn diện và lành mạnh.

Cũng có nhiều học sinh đề xuất việc thực hiện các chuyên mục “chữa lành” trên không gian mạng qua các chương trình Podcast. Bên cạnh đó, tạo môi trường học tập thân thiện bằng cách khuyến khích học sinh lắng nghe, chia sẻ và tôn trọng sự khác biệt giữa các bạn.

Cuối cùng, các học sinh đề xuất rằng cha mẹ cần sát sao và thường xuyên theo dõi, trò chuyện, lắng nghe con mình nhiều hơn. Điều này sẽ giúp cha mẹ hiểu được tâm lý và mong muốn của con, để con thật sự thoải mái khi được cha mẹ đồng hành trên con đường khôn lớn.