Chính quyền bang Victoria, Úc, đang dự kiến trình Quốc hội một dự luật mang tính đột phá, cho phép người lao động có quyền hợp pháp làm việc từ xa ít nhất hai ngày mỗi tuần. Việc này phụ thuộc vào tính chất công việc và sẽ được áp dụng nếu công việc có thể được thực hiện hiệu quả từ xa. Nếu được thông qua vào năm 2026, Victoria sẽ trở thành bang đầu tiên tại Úc luật hóa quyền làm việc từ xa.

Thủ hiến bang Victoria, Jacinta Allan, dự kiến sẽ công bố đề xuất này tại Hội nghị Đảng Lao động bang vào cuối tuần này. Đề xuất này nhấn mạnh rằng người lao động ở cả khu vực công và tư đều có quyền hợp pháp làm việc tại nhà hai ngày mỗi tuần, miễn là công việc có thể được thực hiện hiệu quả từ xa. Tuy nhiên, các chi tiết về việc thực thi và giới hạn cụ thể vẫn chưa được công bố.

Thủ hiến Allan cho rằng làm việc từ xa không chỉ giúp tiết kiệm chi phí cho các gia đình và giảm tắc nghẽn giao thông, mà còn tăng cường khả năng tham gia lao động, đặc biệt là đối với phụ nữ có con nhỏ, người chăm sóc và người khuyết tật. Bà cũng hy vọng rằng việc này sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân Victoria.

Tuy nhiên, tuyên bố này đã mở ra một cuộc tranh luận chính trị trong bối cảnh cuộc bầu cử cấp bang sẽ diễn ra vào tháng 11-2026. Phe đối lập Liên minh đã bày tỏ mong muốn công chức quay lại văn phòng toàn thời gian, mặc dù chưa có kế hoạch bắt buộc cụ thể. Tại cấp liên bang, vấn đề làm việc từ xa từng gây ra tranh cãi trong kỳ bầu cử gần đây. Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton đã phải rút lại chính sách hạn chế làm việc tại nhà do phản ứng dữ dội từ công chúng.

Chính quyền bang Victoria sẽ tiến hành tham vấn về dự luật này, bao gồm việc xác định loại hình và quy mô doanh nghiệp được áp dụng, định nghĩa về công việc từ xa và các đối tượng đủ điều kiện. Chính phủ khẳng định quá trình này không nhằm mục đích quyết định việc làm tại nhà có nên là một quyền hay không – vì điều đó đã được xác định – mà nhằm tìm ra quy định pháp lý phù hợp nhất để thể hiện quyền đó.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Victoria và một số tổ chức doanh nghiệp khác đã phản ứng mạnh mẽ với đề xuất này. Họ cảnh báo rằng việc này có thể làm giảm năng suất, phá vỡ tinh thần làm việc nhóm, ảnh hưởng sức khỏe tâm thần và gây bất bình đẳng vì không phải ai cũng có thể làm việc tại nhà. Việc này cũng có thể khiến doanh nghiệp rời khỏi bang, còn Hiệp hội Công nghiệp Úc gọi đây là ‘chủ nghĩa cơ hội chính trị lộ liễu’ trước thềm bầu cử.

Trong bối cảnh chuyển đổi số và cải cách hành chính đang là xu thế tất yếu, việc luân chuyển công tác xa nhà của cán bộ, công chức sau sáp nhập tỉnh, thành đang đặt ra nhiều thách thức cho công tác tổ chức và quản lý nhân sự. TS Đoàn Văn Tình, Phó trưởng khoa Quản trị nhân lực, Học viện Hành chính và Quản trị công, cho rằng việc điều chuyển nhân sự sau sáp nhập địa giới hành chính là một bài toán lớn cần được giải quyết.

Để giải quyết vấn đề này, TS Đoàn Văn Tình đề xuất cho phép cán bộ, công chức vừa luân chuyển công tác xa nhà sau sáp nhập tỉnh, thành, có thể làm việc dưới hình thức linh hoạt, làm từ xa. Giải pháp này không chỉ giúp giảm áp lực đi lại, nâng cao sự hài lòng và động lực làm việc, mà còn tăng khả năng giữ chân nhân tài, tối ưu hóa nguồn lực, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và tăng cường khả năng ứng phó với các tình huống bất ngờ.

Giải pháp này đặc biệt phù hợp với các vị trí không yêu cầu hiện diện vật lý thường xuyên, như nghiên cứu, phân tích, lập kế hoạch, cán bộ có năng lực tự chủ cao, hoặc những trường hợp có hoàn cảnh gia đình đặc biệt. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, cần có quy định rõ ràng, đầu tư đầy đủ về công nghệ và vẫn duy trì các buổi làm việc trực tiếp định kỳ để đảm bảo sự gắn kết và hiệu quả công việc.

Về trung và dài hạn, TS Đoàn Văn Tình cho rằng cần ưu tiên chính sách mua hoặc thuê nhà ở xã hội; hỗ trợ chuyển đổi trường học cho con em cán bộ luân chuyển công tác xa nhà. Đồng thời, các đơn vị cần phát triển hệ thống giao thông công cộng tích hợp một cách hiệu quả; cấp thẻ đi lại hoặc giảm giá vé trên 50% cho cán bộ. Quan trọng nhất là đơn giản hóa và số hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cán bộ và người dân; hoàn thiện chính sách nhân sự tổng thể.

ThS Nguyễn Tuấn Anh, công tác tại Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn, nhận định nhiều cán bộ luân chuyển công tác xa nhà vẫn chấp nhận hi sinh lợi ích cá nhân vì nhiệm vụ chung. Cần thường xuyên tổ chức các buổi gặp mặt, đối thoại giữa lãnh đạo và cán bộ đi làm xa; đồng thời phát huy vai trò công đoàn, đoàn thể trong việc chăm lo đời sống tinh thần, tạo sự gắn kết, chia sẻ. Ngoài ra, cũng cần có những chính sách ưu tiên hỗ trợ về môi trường giáo dục, điều kiện học tập cho các gia đình cán bộ công chức có con nhỏ.

Nhiều tỉnh, thành đang trình đề xuất về các phương án hỗ trợ chi phí thuê nhà, di chuyển, chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội… cho cán bộ luân chuyển công tác xa nhà. Một số tỉnh, thành hiện đã thông qua các chính sách hỗ trợ.

Chẳng hạn như Lâm Đồng vừa thông qua chính sách hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được hỗ trợ một lần tại thời điểm nhận công tác là 10 triệu đồng/người; hỗ trợ chi phí đi lại 2 triệu đồng/người/tháng (trong 12 tháng, trừ người có xe đưa đón); hỗ trợ tiền thuê chỗ ở 3 triệu đồng/tháng. Công chức cấp tỉnh tăng cường đi công tác cấp xã được hỗ trợ một lần tại thời điểm nhận công tác với số tiền bằng 10 tháng lương cơ sở.

Tại Đắk Lắk, đội ngũ cán bộ đi làm xa cũng được hỗ trợ 5 triệu đồng tháng/người chi phí đi lại, tiền thuê nhà và chi phí vận chuyển mức 2 triệu đồng/người. Riên tại TPHCM, UBND thành phố đã kiến nghị Bộ Xây dựng rà soát, tổng hợp và trình Thủ tướng quyết định mở rộng nhóm đối tượng được bố trí nhà ở công vụ. Trong đó bao gồm cả những cán bộ, công chức, viên chức có hệ số phụ cấp chức vụ thấp hoặc không có, nhưng được điều động giữa TPHCM, Bình Dương cũ và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ và ngược lại. Thành phố cũng kiến nghị bổ sung tiêu chuẩn diện tích và định mức trang thiết bị nội thất nhà ở công vụ, nhằm đảm bảo điều kiện sinh hoạt tối thiểu cho các đối tượng trên khi nhận nhiệm vụ tại địa phương mới.