Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 đã thiết lập các quy định cụ thể nhằm bảo vệ dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực sức khỏe và kinh doanh bảo hiểm. Theo đó, việc thu thập và xử lý thông tin liên quan đến sức khỏe và bảo hiểm đòi hỏi sự đồng ý rõ ràng từ chủ thể dữ liệu cá nhân, trừ một số trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật này.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực sức khỏe và bảo hiểm bắt buộc phải tuân thủ đầy đủ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng như các quy định khác có liên quan. Đặc biệt, họ không được phép cung cấp dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba mà không có yêu cầu bằng văn bản của chủ thể dữ liệu cá nhân hoặc không thuộc các trường hợp được phép theo luật. Điều này nhằm đảm bảo quyền kiểm soát và bảo mật thông tin của cá nhân.

Không chỉ các tổ chức và cá nhân hoạt động trực tiếp trong lĩnh vực sức khỏe và bảo hiểm, mà những tổ chức và cá nhân phát triển ứng dụng về y tế và kinh doanh bảo hiểm cũng phải tuân thủ đầy đủ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Trong trường hợp doanh nghiệp kinh doanh tái bảo hiểm và nhượng tái bảo hiểm, việc chuyển dữ liệu cá nhân cho đối tác cần được nêu rõ trong hợp đồng với khách hàng, giúp đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của khách hàng.

Luật cũng quy định các trường hợp xử lý dữ liệu cá nhân không cần sự đồng ý của chủ thể dữ liệu cá nhân. Những trường hợp này bao gồm các tình huống cấp bách liên quan đến bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể dữ liệu cá nhân hoặc người khác; các trường hợp khẩn cấp cần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, cơ quan tổ chức; phục vụ hoạt động của cơ quan nhà nước; thực hiện thỏa thuận của chủ thể dữ liệu cá nhân với cơ quan, tổ chức có liên quan; và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Nhìn chung, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 đã đưa ra một khung pháp lý cụ thể để bảo vệ dữ liệu cá nhân trong các lĩnh vực nhạy cảm như sức khỏe và bảo hiểm. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này không chỉ giúp bảo vệ quyền và lợi ích của cá nhân mà còn góp phần xây dựng niềm tin và sự minh bạch trong hoạt động kinh doanh và quản lý dữ liệu cá nhân.

Tình trạng lộ và lọt thông tin cá nhân đang ngày càng trở nên nghiêm trọng và tinh vi. Sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử và tốc độ số hóa các loại hình dịch vụ đã tạo điều kiện cho hoạt động mua và bán dữ liệu cá nhân diễn ra công khai trên các diễn đàn và tài khoản mạng xã hội. 심지어 các tổ chức và doanh nghiệp cũng tham gia vào hoạt động này. Hậu quả của tình trạng này là nhiều người bị nhắn tin, gọi điện gây phiền phức và thậm chí bị lừa đảo. Dựa vào thông tin cá nhân, kẻ xấu có thể xây dựng các kịch bản lừa đảo riêng cho từng nhóm khác nhau.

Theo chuyên gia Ngô Trí Nhật, mặc dù cơ quan chức năng đã nỗ lực đánh sập nhiều đường dây chuyên đánh cắp và mua bán dữ liệu cá nhân, nhưng các băng nhóm hacker vẫn hoạt động với nhiều hình thức tinh vi. Quá trình điều tra và xử lý lại kéo dài khá lâu, điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến công tác bảo đảm an toàn thông tin.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, chỉ trong sáu tháng đầu năm 2025, có 56 vụ việc liên quan đến mua và bán dữ liệu cá nhân, với hơn 110 triệu bản ghi bị thu thập và rao bán. Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, chia sẻ: Nhu cầu thu thập dữ liệu cá nhân phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh là rất lớn, song nhiều hệ thống thông tin có hoạt động thu thập, phân tích và xử lý dữ liệu cá nhân hiện còn tồn tại lỗ hổng trong quy trình khai thác và sử dụng.

Ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Công ty TNHH Doanh nghiệp xã hội Chống lừa đảo, cho rằng, các doanh nghiệp đều có thể sử dụng dữ liệu cá nhân khách hàng để gia tăng giá trị dịch vụ và kết nối. Nhưng quan trọng nhất là việc khai thác phải bảo đảm tính bảo mật, lưu trữ thông tin tại máy chủ ở Việt Nam và có mã hóa các thông tin nhạy cảm như danh tính khách hàng, tình trạng tài chính…

Để ngăn chặn tình trạng lộ và lọt thông tin, bảo vệ người dân khỏi nạn lừa đảo, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Luật này quy định rõ ràng và cụ thể các khái niệm về dữ liệu cá nhân, bao gồm “dữ liệu cá nhân cơ bản”, “dữ liệu cá nhân nhạy cảm”, “đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân”, “bảo vệ dữ liệu cá nhân”. Luật cũng cấm tuyệt đối hành vi mua và bán dữ liệu cá nhân.

Các chuyên gia cho rằng, cơ quan chức năng cần triển khai các giải pháp đồng bộ, như: ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết và dễ thực hiện. Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ và cơ quan để chia sẻ dữ liệu và cảnh báo sớm vi phạm. Cần tổ chức các chiến dịch tuyên truyền và nâng cao nhận thức bảo mật thông tin cá nhân. Đồng thời, cần có một kênh tương tác và đường dây nóng để người dân và doanh nghiệp có thể tố giác hành vi vi phạm hoặc khai báo nếu phát hiện dữ liệu của mình bị đánh cắp.

Người dân cần cảnh giác và không chia sẻ thông tin cá nhân qua mạng xã hội hoặc các khảo sát trôi nổi; cần sử dụng mật khẩu mạnh và không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản. Người dân cũng không nên mở các liên kết hoặc tập tin đáng ngờ và thường xuyên cập nhật các phần mềm chống virus và bảo mật trên các thiết bị cá nhân.