Ngày 1 tháng 7 vừa qua, cùng với cả nước, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) TP.HCM đã chính thức đi vào hoạt động trên cơ sở hợp nhất từ Ban Trị sự TP.HCM cũ, Bình Dương cũ và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ. Sự kiện này đánh dấu một dấu mốc quan trọng trong lịch sử xây dựng và phát triển đất nước, thể hiện sự nỗ lực không ngừng của Giáo hội trong việc củng cố và phát triển tổ chức.

Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM mới được lãnh đạo bởi Hòa thượng Thích Lệ Trang, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, làm Trưởng ban Trị sự. Bên cạnh đó, Ban Trị sự cũng bao gồm 30 vị Phó Trưởng ban, trong đó có 3 vị Phó Trưởng ban Thường trực: Hòa thượng Thích Nhựt Hỷ, Hòa thượng Thích Thiện Duyên và Thượng tọa Thích Thanh Phong. Thượng tọa Thích Thiện Quý được bổ nhiệm làm Phó Trưởng ban kiêm Chánh Thư ký. Sự kiện này không chỉ thể hiện sự lãnh đạo và điều hành hiệu quả mà còn đánh dấu sự bắt đầu của một kỷ nguyên mới trong sự phát triển của Phật giáo tại TP.HCM.

Sáng ngày 23 tháng 7, tại Hội nghị công bố quyết định nhân sự Ban Trị sự và các ban chuyên môn trực thuộc nhiệm kỳ 2022-2027, Hòa thượng Thích Lệ Trang đã nhấn mạnh rằng trên tinh thần đoàn kết, hòa hợp, Ban Trị sự TP.HCM mới sẽ phấn đấu phát triển lên tầm cao mới, xứng đáng là đơn vị đi đầu trong tương lai. Hòa thượng cũng bày tỏ mong muốn toàn thể Tăng Ni và Phật tử TP.HCM sẽ chung tay cùng nhau xây dựng và phát triển Giáo hội.

Sau khi hợp nhất, Phật giáo TP.HCM đã trở thành địa phương có số lượng tự viện và Tăng Ni lớn nhất cả nước. Cụ thể, tổng số tự viện trên địa bàn là 1.949 cơ sở với 13.172 Tăng Ni. Con số này chiếm hơn 1/9 tự viện và hơn 1/5 số lượng Tăng Ni cả nước. Với số lượng tự viện lớn và nhiều tổ đình quan trọng, các tự viện này không chỉ là di tích lịch sử, văn hóa, nghệ thuật mà còn có các hoạt động Phật sự đa dạng. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là việc quản lý và tổ chức hoạt động của các tự viện này đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo để thích nghi với các điều kiện mới.

Đồng thời, việc dừng hoạt động của Giáo hội cấp quận/huyện và cấp cơ sở (Ban Quản trị tự viện) chưa được thành lập và đi vào hoạt động phổ biến cũng là một thách thức cần khắc phục. Điều này yêu cầu sự phối hợp và nỗ lực từ các cấp Giáo hội và chính quyền địa phương để thiết lập lại cơ cấu tổ chức và quy trình quản lý phù hợp.

Mùa An cư kiết hạ Phật lịch 2569 (Ất Tỵ, 2025) này, TP.HCM có 76 đạo tràng an cư tập trung, với 6.935 Tăng Ni tham gia. Đây là cơ hội để Tăng Ni tu tập, học hỏi và phát triển bản thân, đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết và hòa hợp trong cộng đồng Phật tử TP.HCM.

Nhìn chung, sự kiện hợp nhất Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM và các hoạt động Phật sự đang diễn ra sôi động đã thể hiện sự phát triển không ngừng của Phật giáo tại TP.HCM. Với tinh thần đoàn kết và hòa hợp, Giáo hội sẽ tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của đất nước và mang lại lợi ích cho cộng đồng.

Từ ngày 27 đến 30-7, chùa Thanh Hà đã tổ chức thành công khóa tu ‘Phật ơi, con về rồi!’ lần thứ 3. Sự kiện này đã thu hút 350 khóa sinh, bao gồm các em thanh thiếu niên và tình nguyện viên trên địa bàn tham gia. Trong suốt khóa tu, các em đã được trải nghiệm nhiều hoạt động ý nghĩa như tụng kinh, ngồi thiền, nghe pháp thoại và sinh hoạt chung cùng các chương trình văn hóa – nghệ thuật Phật giáo.

Thượng tọa Thích Tâm Đức, Ủy viên Thường trực Hội đồng Trị sự, Chứng minh Ban Trị sự Phật giáo tỉnh, trụ trì chùa Thanh Hà chia sẻ: ‘Khóa tu này không chỉ là hành trình để các bạn trẻ quay về với Phật pháp mà còn là dịp để sống chậm lại, quay về với tâm hồn trong sáng, yêu thương bản thân và kết nối chân thành với mọi người xung quanh’.

Thông qua khóa tu, các bạn trẻ có cơ hội để phát triển tâm hồn và đạo đức trong môi trường Phật giáo. Đây là một trải nghiệm quý giá giúp họ xây dựng nền tảng tinh thần vững chắc, từ đó đối mặt với cuộc sống hàng ngày với sự tự tin và tích cực hơn.

Với những hoạt động thiết thực và ý nghĩa, khóa tu ‘Phật ơi, con về rồi!’ lần thứ 3 tại chùa Thanh Hà đã để lại nhiều dấu ấn đẹp và trở thành một phần quan trọng trong hành trình tìm về với Phật pháp của các bạn trẻ. Sự kiện này cũng thể hiện sự quan tâm của cộng đồng Phật giáo đến việc hướng dẫn và hỗ trợ thế hệ trẻ phát triển toàn diện cả về tâm hồn và đạo đức.

Chứng điệp an cư kiết hạ, thường được gọi là ‘sổ hạ’, là một tài liệu quan trọng do Ban Tăng sự cấp và xét cấp cho Tăng Ni. Đây là một phần không thể thiếu trong quá trình tu tập và phát triển của các thành viên trong cộng đồng Phật giáo. Trước đây, việc cấp ‘sổ hạ’ được thực hiện thông qua Ban Trị sự cấp quận/huyện, sau đó trình lên Ban Tăng sự/Ban Trị sự cấp tỉnh/thành. Tuy nhiên, sau khi các Ban Trị sự cấp quận/huyện ngừng hoạt động và việc sáp nhập các tỉnh, thành được thực hiện, quy trình cấp ‘sổ hạ’ đã trải qua một số thay đổi.

Theo Quy chế hoạt động Ban Tăng sự Trung ương (nhiệm kỳ 2022-2027), mỗi Tăng Ni thực hiện an cư hợp pháp lần đầu sẽ được Ban Tăng sự Trung ương cấp Chứng điệp an cư. Sau đó, mỗi năm Tăng Ni an cư sẽ được Ban Trị sự cấp tỉnh, thành nơi tổ chức an cư xác nhận tiếp theo trong Chứng điệp an cư, chính thức tăng thêm một hạ lạp (tuổi đạo). Hạ lạp là một trong những điều kiện cần của Tăng Ni để xác nhận về việc tấn phong giáo phẩm và bổ nhiệm trụ trì. Vì vậy, việc xác nhận an cư – sổ hạ là một trong những chứng nhận quan trọng và cần thiết đối với mọi Tăng Ni.

Thượng tọa Thích Minh Cần, Ủy viên Thường trực Ban Trị sự, Phó ban kiêm Chánh Thư ký Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM, đã trao đổi về vấn đề này. Theo Thượng tọa, đối với Phật giáo TP.HCM (cũ), sau ngày tác pháp an cư, Chứng điệp an cư kiết hạ (sổ hạ) của chư hành giả sẽ được Ban Thư ký các trường hạ chuyển đến Ban Thư ký Phật giáo quận/huyện. Ban Thư ký Phật giáo quận/huyện tập hợp tất cả sổ hạ của các trường hạ nộp về Văn phòng Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM để được xác nhận.

Trong thời gian sau ngày tác pháp an cư, từ 11 đến 30-6-2025, đơn vị hành chính Phật giáo cấp quận/huyện chưa miễn nhiệm, đã có hơn 2/3 Ban Thư ký Phật giáo quận/huyện hoàn tất việc chuyển giao sổ hạ, đơn đăng ký cấp sổ hạ mới và đơn đăng ký cấp Giấy chứng nhận an cư về Văn phòng Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM. Đến ngày 1-7-2025, đơn vị hành chính Phật giáo cấp quận/huyện miễn nhiệm, chỉ còn một vài trường hạ chưa kịp nộp sổ hạ về Văn phòng Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM. Tuy nhiên, Văn phòng Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM vẫn tiếp nhận và giải quyết.

Về thủ tục cấp ‘sổ hạ’ mới và các đơn từ liên quan an cư kiết hạ, Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM đã hướng dẫn đầy đủ và cụ thể trên cổng Hành chính điện tử của GHPGVN TP.HCM. Ban Tăng sự cũng thông báo rằng, nếu trường hạ nào chưa kịp nộp sổ hạ về Văn phòng Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM, thì Thư ký của trường hạ đó có thể đến nộp trực tiếp tại Văn phòng Ban Tăng sự GHPGVN TP.HCM.

Trong giai đoạn 2010-2020, trong khi phần lớn các tôn giáo lớn trên thế giới đều ghi nhận sự tăng trưởng về số lượng tín đồ, Phật giáo nổi lên là tôn giáo duy nhất chứng kiến sự suy giảm cả về số lượng tuyệt đối và tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Cụ thể, số lượng Phật tử trên toàn thế giới đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tương đương mức giảm 5%. Điều này chủ yếu bắt nguồn từ hai yếu tố chính: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt là tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.

Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm xuống 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm đến 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng về số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), còn châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Mặc dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới.

Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới – khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, tuy nhiên chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).

Đáng chú ý, một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác. Người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Điều này đặt ra những thách thức và cơ hội mới cho các tôn giáo trong việc duy trì và phát triển tín đồ trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Thiếu Lâm Tự, biểu tượng của võ phái Phật giáo Trung Quốc, vừa trải qua một cú sốc nghiêm trọng khi trụ trì Thích Vĩnh Tín bị cách chức do bị nghi ngờ có hành vi phạm tội hình sự, biển thủ công quỹ và có quan hệ với nhiều phụ nữ. Hiệp hội Phật giáo Trung Quốc và ban trị sự chùa Thiếu Lâm Tự đã thông báo rằng Thích Vĩnh Tín đã vi phạm nghiêm trọng giới luật đạo Phật khi có quan hệ với hàng chục phụ nữ và có nhiều con riêng. Hiện tại, ông đang bị điều tra bởi nhiều cơ quan chức năng gồm Cục Tôn giáo, Cục Công an và Cục Kiểm tra Kỷ luật.

Sự việc liên quan đến Thích Vĩnh Tín đã gây ra một sự chấn động trong truyền thông Trung Quốc. Nhiều người đã liên tưởng đến các tác phẩm của cố nhà văn Kim Dung, đặc biệt là ‘Thiên long bát bộ’, trong đó, tác giả đã đề cập đến những bí mật và bê bối của Thiếu Lâm Tự. Trong các tác phẩm của Kim Dung, chùa Thiếu Lâm luôn được mô tả là một danh môn chính phái quan trọng trong việc bảo vệ võ lâm. Tuy nhiên, trong ‘Thiên long bát bộ’, Kim Dung cũng đã viết về những bí mật và bê bối của Thiếu Lâm Tự, trong đó có việc Cưu Ma Trí – một nhân vật phản diện – đã phát hiện ra rằng một số nhà sư của Thiếu Lâm Tự là nữ giả nam.

Thích Vĩnh Tín từng là một trong những trụ trì có ảnh hưởng lớn tại Trung Quốc. Ông đã từng gặp gỡ nhiều quan chức cấp cao trong và ngoài nước, cũng như các ngôi sao hàng đầu như Thành Long, Lưu Đức Hoa, Phạm Băng Băng… Trong nhiệm kỳ của mình, Thích Vĩnh Tín đã biến Thiếu Lâm Tự từ một ngôi chùa cổ đổ nát thành một doanh nghiệp văn hóa nổi tiếng toàn thế giới.

Tuy nhiên, cùng với đó là những bê bối liên quan đến việc biển thủ tài sản, có nhiều con riêng và quan hệ phức tạp với phụ nữ. Năm 2015, một đệ tử của Thích Vĩnh Tín đã cáo buộc trụ trì biển thủ tài sản, có hai hộ khẩu và có đời sống riêng tư hỗn loạn, nhưng cuộc điều tra khi đó cho biết không có bằng chứng.

Việc cách chức Thích Vĩnh Tín và điều tra về các bê bối của ông đã làm giảm sút uy tín của Thiếu Lâm Tự, một biểu tượng của văn hóa và võ phái Phật giáo Trung Quốc.

Trung Quốc đã chính thức khởi động cuộc điều tra đối với Shi Yongxin, cựu trụ trì chùa Shaolin, một trong những ngôi chùa Phật giáo nổi tiếng nhất của nước này. Ông Yongxin bị cáo buộc có hành vi biển thủ资金 và vi phạm kỷ luật giới tu sĩ Phật giáo.

Thông báo đăng tải trên tài khoản WeChat chính thức của chùa Shaolin, một cơ sở đã tồn tại hơn 1.500 năm, cho biết rằng ông Yongxin đang bị điều tra về việc chiếm dụng tài sản của chùa. Thông báo cũng cáo buộc ông Yongxin có quan hệ tình cảm không phù hợp với nhiều phụ nữ và có con ngoài giá thú, hành vi vi phạm nghiêm trọng giới luật Phật giáo.

Cuộc điều tra này diễn ra hơn một thập kỷ sau khi những cáo buộc tương tự từng được đưa ra đối với ông Yongxin. Thời điểm đó, ông bị tước quyền tăng lữ nhưng vẫn giữ được sự ảnh hưởng trong giới Phật giáo tại Trung Quốc.

Chùa Shaolin, tọa lạc tại tỉnh Hà Nam, là một trong những biểu tượng văn hóa và tôn giáo quan trọng nhất của Trung Quốc. Với lịch sử tồn tại hàng nghìn năm, chùa đã trở thành một điểm đến nổi tiếng cho cả du khách trong nước và quốc tế.

Việc điều tra ông Yongxin một lần nữa đặt ra vấn đề về quyền lực và trách nhiệm trong cơ quan tôn giáo tại Trung Quốc. Quá trình điều tra sẽ giúp làm rõ các cáo buộc và xác định mức độ liên quan của ông Yongxin trong các hành vi bị cáo buộc.

Trong khi đó, WeChat, nền tảng truyền thông xã hội được sử dụng rộng rãi tại Trung Quốc, đã đăng tải thông báo chính thức về cuộc điều tra đối với ông Yongxin, cho thấy sự minh bạch trong việc thông báo tin tức đến công chúng.

Tình hình này đang thu hút sự quan tâm lớn từ công chúng và giới truyền thông, những người quan tâm đến việc một nhân vật tôn giáo nổi tiếng như ông Yongxin lại liên quan đến các cáo buộc nghiêm trọng.