Chính phủ Syria đã đánh giá sai phản ứng của Israel khi quyết định điều động quân đội đến miền nam, sau khi tin tưởng vào thông điệp của Mỹ về việc Syria nên được điều hành bởi một nhà nước tập trung. Sai lầm này đã dẫn đến một loạt các cuộc không kích của Israel vào các binh sĩ Syria và thủ đô Damascus vào ngày 16 tháng 7.

Theo các nguồn thạo tin, bao gồm giới chức chính trị và quân sự Syria, cùng các nhà ngoại giao và nguồn tin an ninh khu vực, Damascus tin rằng đã được ‘bật đèn xanh’ từ cả Mỹ lẫn Israel về việc điều động lực lượng xuống miền nam. Tuy nhiên, Israel đã cảnh báo trong nhiều tháng về việc không nên tiến hành điều này. Thông điệp của Đặc phái viên Mỹ về Syria Thomas Barrack, kêu gọi Syria được quản lý tập trung như một quốc gia thống nhất, đã góp phần vào sự hiểu lầm này.

Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Mỹ ủng hộ thống nhất lãnh thổ Syria và nhà nước Syria có nghĩa vụ bảo vệ tất cả người dân Syria. Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Syria lại phủ nhận rằng các phát biểu của ông Barrack đã ảnh hưởng đến quyết định triển khai quân đội. Thay vào đó, quyết định này được đưa ra dựa trên ‘các cân nhắc hoàn toàn mang tính quốc gia’ và nhằm mục đích ‘chấm dứt đổ máu, bảo vệ dân thường và ngăn chặn leo thang xung đột dân sự’.

Căng thẳng leo thang khi quân chính phủ Syria đụng độ với lực lượng dân quân người Druze, và sau đó Israel thực hiện các cuộc không kích vào thủ đô Damascus của Syria với lý do bảo vệ nhóm người này. Phía Israel tuyên bố muốn bảo vệ cộng đồng người Druze ở Syria và duy trì các khu vực phía nam Syria gần biên giới Israel được phi quân sự hóa.

Số người thiệt mạng trong xung đột đã lên tới hơn 700 người, bao gồm cả người dân thường, binh sĩ chính phủ và các chiến binh. Tổ chức Di cư quốc tế ước tính hơn 79.300 người đã phải di dời do cuộc xung đột này. Mỹ và một số bên khác đã can thiệp ngoại giao để đảm bảo một lệnh ngừng bắn vào tối 16 tháng 7.

Lãnh đạo Syria Ahmed al-Sharaa đã cam kết sẽ truy cứu trách nhiệm những kẻ gây ra các hành vi vi phạm đối với người Druze. Thông tin xung đột Syria cho thấy tình hình vẫn còn rất phức tạp và cần được theo dõi chặt chẽ.

Các cuộc không kích của Israel vào quân đội Syria và thủ đô Damascus vào ngày 16/7 đã gây ra sự bất ngờ lớn cho chính quyền Syria. Đây là một động thái mà Damascus không thể ngờ tới, bởi họ tưởng rằng đã được Mỹ và Israel “bật đèn xanh” để triển khai lực lượng quân đội đến thành phố Sweida ở phía Nam.

Trước đó, quân đội chính quy của Syria đã được điều động đến Sweida để dập tắt giao tranh giữa các chiến binh Druze và các tay súng Bedouin. Tuy nhiên, họ lại đụng độ với lực lượng dân quân Druze. Chính phủ Israel sau đó tuyên bố sẽ không cho phép lực lượng Syria di chuyển xuống miền Nam và cam kết bảo vệ cộng đồng người Druze.

Cuộc tấn công của Israel đã khiến Syria bị bất ngờ, vì Damascus dường như tin rằng họ đã được cả Mỹ và Israel “bật đèn xanh” để điều động lực lượng đến thành phố Sweida. Sự hiểu nhầm này một phần dựa trên những bình luận công khai và riêng tư của đặc phái viên Mỹ về Syria – Thomas Barrack, cũng như các cuộc đàm phán an ninh chớm nở với Israel.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington ủng hộ sự thống nhất lãnh thổ của Syria và nhà nước Syria có nghĩa vụ bảo vệ tất cả người dân, bao gồm cả các nhóm thiểu số. Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Syria phủ nhận rằng những bình luận của ông Barrack đã ảnh hưởng đến quyết định triển khai quân đội đến Sweida.

Reuters dẫn các nguồn thạo tin cho biết, Syria được cho là tin rằng trong cuộc đàm phán trước đó, Israel đã đồng ý để Syria triển khai quân đội tới miền Nam Syria và đưa Sweida vào tầm kiểm soát của chính phủ. Một quan chức quân sự Syria tiết lộ, việc trao đổi thư từ với Mỹ đã khiến Damascus tin rằng họ có thể triển khai lực lượng đến Sweida mà không sợ Israel phản đối.

Một nhà ngoại giao tại Damascus nhận định, chính quyền Syria đã “quá tự tin” vào chiến dịch tiến vào Sweida, “dựa trên thông điệp của Mỹ, nhưng hóa ra lại không phản ánh đúng thực tế”. Quân đội Syria sẵn sàng tái tham chiến để chấm dứt bạo lực cộng đồng tại đó “bất cứ khi nào có điều kiện thích hợp, bao gồm cả việc Mỹ đảm bảo rõ ràng rằng Israel sẽ không can thiệp”. Hiện tại, tình hình ở Sweida vẫn còn phức tạp và cần có sự can thiệp hiệu quả để ổn định tình hình.

Trong bối cảnh này, chính quyền Syria cần phải đánh giá lại chiến lược của mình và xem xét các bước đi cụ thể để đảm bảo an ninh và ổn định cho người dân. Đồng thời, cộng đồng quốc tế cũng cần có tiếng nói và hành động cụ thể để hỗ trợ Syria trong việc giải quyết các thách thức an ninh và chính trị đang diễn ra.