Liên cầu khuẩn lợn – nguy cơ tử vong từ những món ăn dân dã

Chỉ từ tô tiết canh, miếng lòng heo hay vết xước nhỏ khi giết mổ, nhiều người dân phải nhập viện trong tình trạng sốc nhiễm trùng, viêm màng não cận kề cái chết, thậm chí tử vong vì nhiễm liên cầu khuẩn lợn.

Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương, các bác sĩ đã liên tục ghi nhận các ca bệnh nặng liên quan đến liên cầu khuẩn lợn. Mới đây, một bệnh nhân 63 tuổi tại Hà Nội đã nhập viện trong tình trạng chi chít ban tím khắp cơ thể, khó thở, tay chân lạnh sau khi ăn tiết canh và uống rượu. Mặc dù đã qua cơn nguy kịch, tình trạng sức khỏe của ông vẫn rất mong manh.

Tình trạng nhiễm liên cầu khuẩn lợn không phải là hiếm gặp. Một trường hợp khác, chị Hoàn, 33 tuổi, Hà Nội, đã mất chồng vì liên cầu khuẩn lợn. Chồng chị chỉ sốt cao, đau đầu, buồn nôn nhưng tình trạng nhanh chóng nặng hơn, xuất hiện vết thâm đen và không thể cứu được.

Theo các bác sĩ, liên cầu khuẩn lợn là một loại vi khuẩn nguy hiểm có thể gây nhiễm trùng nặng, xâm nhập cơ thể qua nhiều đường như ăn thực phẩm không đảm bảo an toàn, tiếp xúc trực tiếp với máu, thịt heo nhiễm bệnh qua vết thương, trầy xước trên da.

Bệnh thường khởi phát đột ngột sau 24-72 giờ nhiễm khuẩn với các biểu hiện ban đầu như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể nhanh chóng tiến triển sang sốc nhiễm trùng, viêm màng não, hoại tử, suy đa tạng, thậm chí tử vong.

Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh liên cầu khuẩn lợn, vì vậy phòng ngừa là biện pháp duy nhất và quan trọng nhất. Các chuyên gia cảnh báo tiết canh và các món từ thịt heo sống không phải là ‘đặc sản’, mà là nguy cơ gây tử vong. Mỗi năm cả nước ghi nhận hàng trăm ca nhiễm liên cầu khuẩn lợn, trong đó không ít ca dẫn đến hậu quả nặng nề.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân cần loại bỏ thói quen ăn tiết canh hay thịt heo sống, nem chua, thực phẩm không được nấu chín kỹ để tránh nguy cơ nhiễm bệnh.

Ẩm thực Việt Nam vốn nổi tiếng với sự đa dạng và phong phú, tuy nhiên, không phải món ăn nào cũng an toàn cho sức khỏe. Một số món ăn được ưa chuộng lại tiềm ẩn nguy cơ chứa vi khuẩn và ký sinh trùng, có thể gây hại cho sức khỏe nếu không được chế biến đúng cách.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, đã cảnh báo về nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong các món ăn quen thuộc của người Việt. Theo ông, nhiều món ăn truyền thống, dù thơm ngon và mang ý nghĩa văn hóa, lại dễ trở thành ‘ổ vi khuẩn’ nếu không được chế biến, bảo quản đúng cách.

Những vi khuẩn và ký sinh trùng như E. coli, Salmonella, sán lá gan hay sán dây có thể xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, gây ra các bệnh lý nguy hiểm, từ tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm cho đến các bệnh ký sinh trùng mãn tính. Nguồn gốc thực phẩm là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo sức khỏe người dùng. Nhiều loại thực phẩm tươi sống như thịt, cá, rau củ không được kiểm dịch kỹ lưỡng hoặc bị nhiễm bẩn từ môi trường, nước tưới, hoặc quá trình vận chuyển.

Đặc biệt, các món ăn sử dụng nguyên liệu sống hoặc tái, như tiết canh, gỏi cá hay rau sống đều có nguy cơ cao chứa vi khuẩn và ký sinh trùng. Tiết canh là món ăn truyền thống được làm từ huyết tươi của gia súc, gia cầm (thường là vịt, lợn, dê) trộn với các nguyên liệu như thịt, sụn, và gia vị.

Mặc dù là món khoái khẩu của nhiều người, tiết canh là một trong những món ăn có nguy cơ nhiễm khuẩn và ký sinh trùng cao nhất. Huyết tươi không qua xử lý nhiệt có thể chứa vi khuẩn Streptococcus suis (liên cầu lợn), Salmonella, hoặc ký sinh trùng như sán dây, sán lá.

Gỏi cá, đặc biệt là gỏi cá nhệch hoặc gỏi cá hồi, là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Tuy nhiên, nếu cá không được xử lý đúng cách, món gỏi có thể chứa sán lá gan (Clonorchis sinensis), sán dây hoặc các vi khuẩn như Vibrio parahaemolyticus. Để giảm nguy cơ, mọi người cần đảm bảo cá được nuôi trong môi trường sạch, đông lạnh ở nhiệt độ thấp trước khi chế biến để tiêu diệt ký sinh trùng.

Rau sống là thành phần không thể thiếu trong nhiều món ăn Việt. Dù mang lại cảm giác tươi mát và bổ sung chất xơ, rau sống lại dễ bị nhiễm khuẩn nếu không được rửa sạch. Người tiêu dùng nên ngâm rau trong nước muối loãng, rửa nhiều lần dưới vòi nước sạch, và ưu tiên mua rau từ các nguồn cung cấp uy tín.

Nem chua, món ăn vặt phổ biến được làm từ thịt lợn sống lên men, là lựa chọn yêu thích của nhiều người. Quá trình lên men tự nhiên có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại như Listeria monocytogenes phát triển nếu không được kiểm soát chặt chẽ.

Để an toàn, người tiêu dùng nên chọn nem chua từ các cơ sở sản xuất uy tín, có giấy phép kiểm định, và bảo quản sản phẩm ở nhiệt độ lạnh để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Thịt tái là một trong những món ăn được yêu thích tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc nhúng thịt và các nguyên liệu khác trong nước lẩu chưa đủ thời gian để chín kỹ có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn và ký sinh trùng chưa được tiêu diệt.

Thực phẩm sống, đặc biệt là thịt, nếu không được nấu chín đúng cách có thể chứa các vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella và Listeria hoặc các ký sinh trùng như ấu trùng giun xoắn và sán dây.

Để giảm thiểu rủi ro gặp các vấn đề sức khỏe khi ăn uống, PGS Thịnh khuyến cáo người tiêu dùng nên chọn nguyên liệu từ nguồn uy tín, đảm bảo vệ sinh trong quá trình chế biến và nấu chín kỹ trước khi ăn. Mọi người cần rửa sạch thực phẩm, đặc biệt là rau củ, bằng nước muối loãng hoặc các dung dịch vệ sinh chuyên dụng.

Ngoài ra, việc bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ phù hợp và không để thức ăn quá lâu cũng là cách để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và ký sinh trùng. Việc chú trọng đến an toàn vệ sinh thực phẩm không chỉ bảo vệ sức khỏe của bản thân mà còn góp phần xây dựng một nền ẩm thực Việt Nam sạch và an toàn.

Hai trường hợp mắc liên cầu khuẩn lợn gần đây đã được Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương tiếp nhận và điều trị. Cả hai bệnh nhân đều có biến chứng nặng do viêm màng não và mất thính lực không thể phục hồi. Điều tra cho thấy họ có thói quen ăn tiết canh và nem chua, cũng như có tiếp xúc với lợn.

Trường hợp đầu tiên là ông N.V.P., 62 tuổi, đến từ Bắc Ninh. Ông có thói quen ăn nem sống và tiết canh. Sau khi bị sốt cao, đau đầu dữ dội và buồn nôn, ông nhập viện và được chẩn đoán mắc viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết do liên cầu khuẩn lợn. Mặc dù được điều trị tích cực, ông vẫn mất thính lực hoàn toàn sau hai ngày điều trị. Sau 12 ngày điều trị, ông đã qua cơn nguy kịch nhưng thính lực không thể phục hồi.

Trường hợp thứ hai là ông L.V.N., 54 tuổi, đến từ Lào Cai. Ông có tiền sử ăn lòng lợn và tiết canh. Trước khi được điều trị tại bệnh viện địa phương, ông bị sốt, rét run và đau đầu. Tuy nhiên, tình trạng của ông không cải thiện và ông được chuyển đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương trong tình trạng viêm màng não và mất thính lực.

Các bác sĩ tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương cho biết rằng viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết là hai biểu hiện lâm sàng phổ biến của bệnh liên cầu khuẩn lợn. Biến chứng mất thính lực là hậu quả thường gặp và không thể phục hồi. Những trường hợp nặng có thể nhanh chóng tiến triển thành sốc trong khi gây suy đa cơ quan và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Để phòng ngừa bệnh, các bác sĩ khuyến cáo người dân không nên ăn tiết canh, nem chưa chín, thịt lợn chưa nấu kỹ hoặc các sản phẩm chế biến không đảm bảo vệ sinh. Người giết mổ và chế biến lợn cũng cần trang bị bảo hộ đầy đủ. Ngoài ra, người dân cần cảnh giác với các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, buồn nôn và đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Căn bệnh liên cầu khuẩn lợn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Do đó, việc nâng cao ý thức về phòng ngừa và điều trị bệnh là rất quan trọng. Người dân cần tuân thủ các khuyến cáo của các bác sĩ và cơ quan y tế để bảo vệ sức khỏe của mình.

Thông tin về hai trường hợp trên có thể tìm thấy tại https://www. thanhnien.vn/benh-lien-cau-khuan-lon-co-the-dan-den-mat-thinh-luc-vao-hau-qua-nang-2024