Thành ủy TP.HCM vừa tổ chức đoàn văn nghệ sĩ đến thăm một số nghệ sĩ lão thành, nhằm thăm hỏi và động viên những cá nhân đã có đóng góp cho sự phát triển của văn hóa, nghệ thuật tại thành phố. Hoạt động này nằm trong chuỗi các chương trình của Thành ủy TP.HCM nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và tổng kết 50 năm nền văn học, nghệ thuật TP.HCM.

Đoàn văn nghệ sĩ đã đến thăm nghệ sĩ lão thành Bùi Xuân Hanh, một trong những người đã đưa múa vào phục vụ đồng bào. Nghệ sĩ Bùi Xuân Hanh, 84 tuổi, vẫn tỏ ra minh mẫn và vui vẻ khi tiếp đón đoàn. Ông có cơ hội gặp lại nghệ sĩ Thanh Thúy, phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, người từng công tác cùng đơn vị với ông tại Đoàn văn công Quân khu 7. Với những đóng góp của mình, nghệ sĩ Bùi Xuân Hanh đã được trao tặng Huy chương Chống Mỹ cứu nước và được xét công nhận danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 2024.

Không chỉ đến thăm nghệ sĩ Bùi Xuân Hanh, đoàn còn tiếp tục đến thăm nhạc sĩ Nguyễn Văn Sanh, người đang chuẩn bị tổ chức đêm nhạc về Bác trong tháng 8 tới. Nghệ sĩ Bùi Xuân Hanh hiện là hội viên Hội Nghệ sĩ múa TP.HCM, từng giữ vị trí tổng thư ký, chủ tịch Hội Nghệ sĩ múa trong thời kỳ đầu. Ông có hơn 10 năm kinh nghiệm là chiến sĩ, nghệ sĩ ở chiến trường, và trên 20 năm gắn bó với nghề biểu diễn và sáng tác múa, vừa trong quân đội vừa ngoài dân sự, với khoảng 35 tác phẩm múa.

Đoàn cũng đã đến thăm bà Hoàng Thúy Hà, phó trưởng Đoàn ca kịch Thống Nhất Quảng Đông – Triều Châu. Với 49 năm gắn bó với đoàn kịch, bà Thúy Hà đã đảm nhiệm vai trò quản lý, biên đạo, tổ chức công diễn gần 100 vở kịch. Bà đã góp phần quan trọng trong việc chuyển thể kịch bản cải lương tiếng Việt sang tiếng Quảng Đông, như: Tô Ánh Nguyệt, Đời Cô Lựu, Câu thơ yên ngựa, Nhiếp chính ỷ Lan, Tấm Cám, Thoại Khanh Châu Tuấn…

Ngoài ra, đoàn cũng đã đến thăm nghệ sĩ Hoàng Văn Túc, tiến sĩ, giảng viên, nhà nghiên cứu, nguyên phó tổng thư ký khóa I, thành viên Ban Lý luận phê bình của Hội Nghệ sĩ múa TP.HCM. Ông đã có những đóng góp, sưu tầm những giá trị lịch sử, văn hóa, xã hội cho sự ra đời của điệu múa và hệ thống múa dân gian các dân tộc Việt, Thái, Tày, Mông, Khmer và một số dân tộc khác.

Các hoạt động thăm hỏi và động viên này thể hiện sự quan tâm của Thành ủy TP.HCM đối với các văn nghệ sĩ lão thành và tiêu biểu, nhằm tiếp tục phát huy vai trò của họ trong việc phát triển văn hóa, nghệ thuật của thành phố. Thông qua đó, Thành ủy TP.HCM cũng hy vọng sẽ động viên được các tập thể, cá nhân tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa, nghệ thuật trong thời gian tới, đặc biệt là nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Lưu Trọng Lư là một trong những cái tên tiêu biểu của phong trào Thơ mới trong lịch sử văn học Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thơ ca, ông còn để lại dấu ấn đáng kể trong văn xuôi và sân khấu, khẳng định sự đa tài và khả năng sáng tạo của mình.

Sự nghiệp văn học của Lưu Trọng Lư bắt đầu từ năm 1933 khi ông cho ra mắt tập truyện Người Sơn nhân, đánh dấu sự khởi đầu của một cây bút đa tài. Trong khoảng thời gian từ 1933 đến 1941, ông liên tục xuất bản 14 cuốn sách, bao gồm tiểu thuyết, truyện vừa và truyện ngắn. Những tác phẩm này được xuất bản bởi Nhà xuất bản Tân Dân, dưới sự điều hành của ông chủ Vũ Đình Long. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông trong giai đoạn này có thể kể đến như Huyền Không động (1935), Cô Nguyệt (1937), Con đười ươi (1938), Từ thiên đường đến địa ngục (1938), Nàng công chúa Huế (1938), Huế – một buổi chiều (1938), Một người đau khổ (1939), Cô gái tân thời (1939), Chạy loạn (1939), Một tháng với ma (1940), Chiếc cáng xanh (1941), Cô Nhung (1941), Khói lam chiều (1941).

Tập truyện Người Sơn nhân đã gây được sự chú ý khi ra mắt với lời giới thiệu của nhà phê bình Hoài Thanh. Phan Khôi đã có những lời khen ngợi cao độ về tập truyện này, cho rằng nó đánh dấu một bước tiến quan trọng trong văn nghệ Việt Nam. Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà phê bình đều đồng tình với quan điểm này. Vũ Ngọc Phan, trong tác phẩm Nhà văn hiện đại, đã không hoàn toàn đồng ý với Phan Khôi, mặc dù ông vẫn đánh giá Người Sơn nhân là một tập truyện khá hơn cả trong sự nghiệp văn xuôi của Lưu Trọng Lư.

Đến sau này, trong hồi ký Nửa đêm sực tỉnh (1989), Lưu Trọng Lư đã có những nhận xét khách quan và tỉnh táo về mình. Ông thừa nhận sự kém cỏi của mình và cho rằng Người Sơn nhân là một sự bế tắc dầy đặc của tâm hồn ông.

Mặc dù có những đóng góp đáng kể cho văn học Việt Nam, Lưu Trọng Lư gần như bị “quên” trong khu vực văn xuôi. Có lẽ lý do nằm ở vị thế và đóng góp của ông cho phong trào Thơ mới. Cùng với Thế Lữ, ông là người khai mở phong trào này, cả bằng thơ và bằng lý luận.

Trong sáng tác, Lưu Trọng Lư đã có những đóng góp đáng kể. Bên cạnh bài Tình già của Phan Khôi, ông đã có hai bài thơ được đăng trên Phụ nữ tân văn, dưới bút danh Liên Hương và Thanh Tâm. Bài thơ Vắng khách thơ, sau đổi là Xuân về của Thanh Tâm, cũng có giá trị mở đầu cho phong trào Thơ mới.

Tóm lại, Lưu Trọng Lư là một cây bút đa tài của văn học Việt Nam, với những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực thơ, văn xuôi và sân khấu. Mặc dù ông có những hạn chế trong sự nghiệp văn xuôi của mình, nhưng ông vẫn là một trong những cái tên tiêu biểu của văn học Việt Nam.

Thời gian gần đây, đề thi và điểm thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn đã thu hút sự chú ý của xã hội. Với đề thi có tính liên hệ xã hội rộng rãi và nhiều điểm thi ở mức khá, giỏi…, tiếp tục có nhiều ý kiến bàn luận về vấn đề dạy và học Văn, cách đánh giá, chấm chọn. Rộng hơn, vấn đề vẫn chưa mất tính thời sự: Cần phải coi trọng môn Ngữ văn, lĩnh vực văn học như thế nào trong nhà trường? Làm thế nào để môn Văn cuốn hút hơn trong con mắt học sinh? Phải làm gì để ngành đào tạo văn học thu hút được người trẻ…

Nhìn sâu hơn vào xu thế đào tạo cũng như chuyển động nghề nghiệp hiện nay, có thể thấy ngành đào tạo về lĩnh vực Văn học đang âm thầm mở ra “một bản đồ cơ hội” mới – nơi những người biết viết, biết kể chuyện, có chiều sâu văn hóa và khả năng sáng tạo ngôn ngữ được đánh giá cao trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế tri thức và công nghiệp văn hóa. Sự phát triển mạnh mẽ của các ngành kinh tế, kỹ thuật, công nghệ trong những năm gần đây khiến không ít người đặt câu hỏi: học Văn để làm gì? Tỷ lệ thí sinh chọn ngành Văn học, Nhân văn tại các kỳ tuyển sinh đại học có xu hướng giảm, trong khi những ngành học mang tính thực hành cao, dễ xin việc nhanh chóng “lên ngôi”.

Trong bối cảnh đó, việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực Văn học đứng trước yêu cầu phải tự làm mới mình, tìm kiếm hướng đi phù hợp với xã hội hiện đại. Tại Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN, Khoa Văn học đang từng bước thay đổi để phù hợp xu thế mới. “Lấy hàn lâm là nền tảng, lấy hiện đại là xu thế”, triết lý ấy đang giúp chương trình đào tạo mở rộng sang ứng dụng, liên ngành. Những học phần truyền thống như lý luận, lịch sử văn học… được làm mới và kết nối với các môn học về văn hóa đại chúng, phê bình nghệ thuật, chuyển thể văn học – điện ảnh, biên kịch…

Một dấu hiệu “mở” là sự ra đời của chương trình đào tạo Điện ảnh và Nghệ thuật đại chúng. Sinh viên được học lý thuyết điện ảnh, viết kịch bản, thực hành quay dựng, tổ chức sự kiện trong không gian sáng tạo ngay tại trường. Cùng tinh thần đó, Khoa Viết văn, Báo chí (Trường ĐH Văn Hóa Hà Nội) cũng chú trọng xây dựng môi trường đào tạo mang tính mở. Trong đó, với ngành Sáng tác văn học (STVH) vốn có vai trò đặc thù, đang hướng tới mục tiêu đào tạo những người viết chuyên nghiệp và có khả năng tương tác đa ngành, linh hoạt giữa STVH và các lĩnh vực báo chí, truyền thông, xuất bản, biên tập.

Theo các chuyên gia, đào tạo người học hôm nay không chỉ bó hẹp trong giảng đường mà mở rộng ra không gian sống, không gian nghề nghiệp. Tại một số cơ sở đào tạo, sinh viên ngành Văn đang được tạo điều kiện tham gia các mô hình trải nghiệm như CLB Điện ảnh, CLB Folklore, Đêm kịch khoa Văn… Có thể thấy, chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa và khuyến khích sáng tạo nội dung đang mở ra cơ hội lớn cho các ngành học về Văn học, Hán Nôm, Viết văn… Câu hỏi quan trọng hiện nay không chỉ là “Học Văn để làm gì?” mà còn “Học Văn như thế nào để có thể tạo ra giá trị?”.

Sau hơn một năm ra trường, chị Trần Thùy Dung, cựu sinh viên Khoa Văn học bộc bạch: “Ngoài kiến thức chuyên môn, cần có thêm kỹ năng mềm như giao tiếp hiệu quả, soạn thảo văn bản… Đặc biệt là ngoại ngữ để tăng cơ hội nghề nghiệp”. Từng có thời gian, với năng khiếu, niềm đam mê và một lượng tri thức văn học nhất định, sau khi ra trường, sinh viên không dễ và không sớm tìm được việc làm. Nhưng hiện nay, các ngành Văn học và STVH đang cho thấy một “bản đồ nghề nghiệp” mới được định hình với nhiều vị trí năng động trong xã hội.

Từ những nhóm nghề “truyền thống” như: dạy phổ thông, giảng dạy ĐH, cao đẳng, biên tập sách, nghiên cứu, sáng tác văn chương… đến nhóm ngành “hiện đại” hơn: viết kịch bản, sản xuất nội dung, viết sáng tạo, lên kịch bản cho các hoạt động truyền thông, các chương trình, sự kiện… Tại Khoa Văn học, với quan điểm “Kiến thức cơ bản – Tư duy độc lập – Chủ động thích nghi” các nhà quản lý và giảng viên đang hướng tới thế hệ người học năng động, hội nhập, kiến thức nền tảng vững vàng.