Việc ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, không phải lúc nào cũng là một quá trình đơn giản và minh bạch. Quá trình này thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả quyền lực và áp lực chính trị. Mới đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã thực hiện việc xóa một phần tài liệu liên quan đến đợt luận tội Tổng thống Donald Trump năm 2019 và 2021 khỏi một tấm bảng trong triển lãm về nhiệm kỳ tổng thống Hoa Kỳ. Sự việc này đã gây ra nhiều tranh cãi và đặt ra câu hỏi về việc liệu có áp lực từ chính quyền Trump để xóa những thông tin được coi là ‘gây chia rẽ’.
Theo phản ứng chính thức, Viện Smithsonian đã phủ nhận việc bị áp lực, khẳng định rằng triển lãm sẽ được cập nhật để phản ánh tất cả các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sự việc này đã làm dấy lên lo ngại về việc kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ lợi ích của các nhà lãnh đạo và đảng cầm quyền. Đây không phải là lần đầu tiên việc định hình lịch sử bị ảnh hưởng bởi quyền lực và áp lực chính trị.
Trên toàn thế giới, các nhà lãnh đạo và đảng cầm quyền thường tìm cách kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ lợi ích của họ. Ví dụ như tại Trung Quốc, việc nhắc đến cuộc đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm. Tại Nga thời Liên Xô, những người bất đồng chính kiến với nhà lãnh đạo Josef Stalin không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và sử sách. Tại Hoa Kỳ, các tổng thống và gia đình họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lịch sử và sửa đổi hình ảnh của mình.
Một ví dụ đáng chú ý là Jackie Kennedy, người đã khăng khăng lược bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã làm vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn, khi ông tạo ra một bầu không khí khiến người ta cảm thấy buộc phải chọn giữa trung thành với tổng thống và sự thật. Điều này đã làm dấy lên lo ngại về việc liệu lịch sử có được ghi chép một cách trung thực và chính xác hay không.
Trong bối cảnh đó, việc Viện Smithsonian cập nhật triển lãm của họ để bao gồm thông tin về các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ là một bước đi tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc đảm bảo rằng lịch sử được ghi chép và lưu giữ một cách trung thực và chính xác. Cần có sự minh bạch và độc lập trong việc ghi chép và lưu giữ lịch sử, để đảm bảo rằng thế hệ tương lai có thể học hỏi từ quá khứ một cách chính xác và toàn diện.
